IV. Mô thức logic Nhất thiết hữu luận của “Kathāvatthu”

   I. (Tự): Quá khứ đó là có chăng?

   (Tha): Đúng.

   (Tự): Sự có là quá khứ chăng?

   (Tha): Sự có là quá khứ và phi quá khứ.

   (Tự): Ngài phải thừa nhận thất bại. Nếu “Quá khứ là sự có, sự có là quá khứ và phi quá khứ”, theo đó phải nói: “Quá khứ nó chẳng phải là quá khứ, phi quá khứ nó lại là quá khứ”. Ở đây, nếu như những gì ngài nói, thì thật nên nói rằng: “Quá khứ là sự có, sự có là quá khứ và phi quá khứ”. Bởi vậy, nên nói: “Quá khứ nó chẳng phải là quá khứ, phi quá khứ nó lại là quá khứ”, đó là lẽ tà.

   Còn nếu là “Quá khứ nó chẳng phải là quá khứ, phi quá khứ nó lại là quá khứ”, thật thưa ngài, cũng không nên nói: “Quá khứ là sự có, sự có là quá khứ và phi quá khứ”. Ở đây, nếu như lời ngài nói, thì nên nói: “Quá khứ là sự có, sự có là quá khứ và phi quá khứ”. Bởi vậy, nói: “Quá khứ nó chẳng phải là quá khứ, phi quá khứ nó lại là quá khứ”, đó là lẽ tà.[1]

   (C.S.) Atītaṁ atthīti? Āmantā Atthi atītanti? Atthi siyā atītaṁ, siyā nvātītanti.

   Ājānāhi niggahaṁ. Hañci atītaṁ atthi, atthi siyā atītaṁ, siyā nvātītaṁ, tenātītaṁ nvātītaṁ, nvātītaṁ atītanti. Yaṁ tattha vadesi “vattabbe kho– ‘atītaṁ atthi atthi siyā atītaṁ, siyā nvātītaṁ, tenātītaṁ nvātītaṁ, nvātītaṁ atītan’”ti micchā.

   No ce pana atītaṁ nvātītaṁ nvātītaṁ atītanti, no ca vata re vattabbe– “atītaṁ atthi atthi siyā atītaṁ, siyā nvātītan”ti. Yaṁ tattha vadesi– “vattabbe kho– ‘atītaṁ atthi atthi siyā atītaṁ, siyā nvātītaṁ, tenātītaṁ nvātītaṁ, nvātītaṁ atītan’”ti micchā.

   I. (Tự): Vị lai là sự có ư?

   (Tha): Đúng.

   (Tự): Sự có là vị lai ư?

   (Tha): Sự có là vị lai và phi vị lai.

   II. (Tự): Ngài phải thừa nhận thất bại. Nếu “Vị lai là sự có, sự có là vị lai và phi vị lai”, theo đó nên nói: “Vị lai là phi vị lai, phi vị lai là vị lai”. Ở đây, nếu như lời ngài nói, thật nên nói rằng: “Vị lai là sự có, sự có là vị lai và phi vị lai”, đó là lẽ tà.

   Còn nếu là “Vị lai là phi vị lai, phi vị lai là vị lai”, thật thưa ngài, cũng không nên nói “Vị lai là sự có, sự có là vị lai và phi vị lai”. Ở đây, nếu như lời ngài nói, nên nói: “Vị lai là sự có, sự có là vị lai và phi vị lai”. Bởi vậy nói: “Vị lai là phi vị lai, phi vị lai là vị lai”, đó là lẽ tà.[4]

   (C.S.) Anāgataṁ atthīti? Āmantā. Atthi anāgatanti? Atthi siyā anāgataṁ, siyā nvānāgatanti.

   Ājānāhi niggahaṁ. Hañci anāgataṁ atthi atthi siyā anāgataṁ siyā nvānāgataṁ, tenānāgataṁ nvānāgataṁ, nvānāgataṁ anāgatanti. Yaṁ tattha vadesi– “vattabbe kho– ‘anāgataṁ atthi atthi siyā anāgataṁ, siyā nvānāgataṁ, tenānāgataṁ nvānāgataṁ, nvānāgataṁ anāgatan’”ti micchā.

   No ce panānāgataṁ nvānāgataṁ nvānāgataṁ anāgatanti, no ca vata re vattabbe–“anāgataṁ atthi atthi siyā anāgataṁ, siyā nvānāgatan”ti. Yaṁ tattha vadesi– “vattabbe kho– ‘anāgataṁ atthi atthi siyā anāgataṁ, siyā nvānāgataṁ, tenānāgataṁ nvānāgataṁ, nvānāgataṁ anāgatan’”ti micchā.

   I. (Tự): Hiện tại là sự có ư?

   (Tha): Đúng.

   (Tự): Sự có là hiện tại ư?

   (Tha): Sự có là hiện tại và phi hiện tại.

   (Tự): Ngài phải thừa nhận thất bại. Nếu “Hiện tại là sự có, sự có là hiện tại và phi hiện tại”, theo đó phải nói: “Hiện tại là phi hiện tại, phi hiện tại là hiện tại”. Ở đây, nếu như lời ngài nói, thật phải nói rằng: “Hiện tại là sự có, sự có là hiện tại và phi hiện tại”. Đó là lẽ tà.

   Còn nếu là “Hiện tại là phi hiện tại, phi hiện tại là hiện tại”, thật thưa ngài, cũng không nên nói: “Hiện tại là sự có, sự có là hiện tại và phi hiện tại”. Ở đây, nếu như lời ngài nói, thì phải nói: “Hiện tại là sự có, sự có là hiện tại và phi hiện tại”. Vậy nên nói: “Hiện tại là phi hiện tại, phi hiện tại là hiện tại”. Đó là lẽ tà.[7]

   (C.S.) Paccuppannaṁ atthīti, āmantā. Atthi paccuppannanti? Atthi siyā paccuppannaṁ, siyā no paccuppannanti.

Ājānāhi niggahaṁ. Hañci paccuppannaṁ atthi atthi siyā paccuppannaṁ, siyā no paccuppannaṁ, tena paccuppannaṁ, no paccuppannaṁ, no paccuppannaṁ paccuppannanti. Yaṁ tattha vadesi– “vattabbe kho– ‘paccuppannam atthi atthi siyā paccuppannaṁ, siyā no paccuppannaṁ, tena paccuppannaṁ no paccuppannaṁ, no paccuppannaṁ paccuppannan’”ti micchā.

No ce pana paccuppannaṁ no paccuppannaṁ, no paccuppannaṁ paccuppannanti, no ca vata re vattabbe– “paccuppannaṁ atthi atthi siyā paccuppannaṁ, siyā no paccuppannan”ti. Yaṁ tattha vadesi– “vattabbe kho– ‘paccuppannaṁ atthi atthi siyā paccuppannaṁ, siyā no paccuppannaṁ, tena paccuppannaṁ no paccuppannaṁ, no paccuppannaṁ paccuppannan’”ti micchā.

   I. (Tự): Niết-bàn là sự có chăng?

   (Tha): Đúng.

   (Tự): Sự có là Niết-bàn ư?

   (Tha): Sự có là Niết-bàn và phi Niết-bàn.

   (Tự): Ngài phải thừa nhận thất bại. Nếu “Niết-bàn là sự có, sự có là Niết-bàn và phi Niết-bàn”, theo đó phải nói: “Niết-bàn là phi Niết-bàn, phi Niết-bàn là Niết-bàn”. Ở đây, nếu như lời ngài nói, thật nên nói rằng: “Niết-bàn là sự có, sự có là Niết-bàn và phi Niết-bàn”. Bởi vậy nói: “Niết-bàn là phi Niết-bàn, phi Niết-bàn là Niết-bàn”. Đó là lẽ tà.

   Còn nếu là “Niết-bàn là phi Niết-bàn, phi Niết-bàn là Niết-bàn”, thật thưa ngài, cũng không nên nói: “Niết-bàn là sự có, sự có là Niết-bàn và phi Niết-bàn”. Ở đây, nếu như lời ngài nói thì nên nói là: “Niết-bàn là sự có, sự có là Niết-bàn và phi Niết-bàn”, vậy nên nói: “Niết-bàn là phi Niết-bàn, phi Niết-bàn là Niết-bàn”. Đó là lẽ tà.[10]

   (C.S.) Nibbānaṁ atthīti? Āmantā. Atthi nibbānanti? Atthi siyā nibbānaṁ siyā no nibbānanti.

   Ājānāhi niggahaṁ. Hañci nibbānaṁ atthi atthi siyā nibbānaṁ, siyā no nibbānaṁ, tena nibbānaṁ no nibbānaṁ, no nibbānaṁ nibbānanti. Yaṁ tattha vadesi– “vattabbe kho ‘nibbānaṁ atthi atthi siyā nibbānaṁ, siyā no nibbānaṁ, tena nibbānaṁ no nibbānaṁ, no nibbānaṁ nibbānan’”ti micchā.

   No ce pana nibbānaṁ no nibbānaṁ, no nibbānaṁ nibbānanti, no ca vata re vattabbe– “nibbānaṁ atthi atthi siyā nibbānaṁ, siyā no nibbānan”ti. Yaṁ tattha vadesi– “vattabbe kho– ‘nibbānaṁ atthi atthi siyā nibbānaṁ, siyā no nibbānaṁ, tena nibbānaṁ no nibbānaṁ, no nibbānaṁ nibbānan’”ti micchā.