06. Phật Giáo Cống Hiến Gì Cho Hoà Bình Thế Giới. (Bài Tóm Tắt) Ven. Rathmale Punnaratana Thero, Punnaratana@gmx.de, Thích Nữ Tịnh Vân Dịch

Bài tóm tắt

Việt Nam là một đất nước chịu nhiều khổ đau vì chiến tranh và xung đột. Không phải khổ đau này chỉ xảy ra cho đất nước, mà còn cho cả thế giới ở Đông và Tây bán cầu; chiến tranh chi phối bản chất con người. Nhìn về tương lai, chiến tranh dường như là cái gì đó mà con người chúng ta cần thông cảm đối với giống nòi, văn hoá hay tín ngưỡng tôn giáo.

Yếu tố gây nên chiến tranh, có thể tìm thấy ở nhiều cấp độ: về xã hội, quan hệ giữa con người với nhau, những người nhiều tham vọng và muốn đạt tham vọng ấy. Cùng vấn đề này, chúng ta cần tìm ra nguyên nhân của bất kỳ xung đột nào khiến nội tâm trở thành xung đột mà bất kỳ người nào cũng từng kinh qua. Bây giờ có cái gì đó mà mỗi người cần chia sẻ là ước được hạnh phúc và thoát khổ, nhưng tại sao muốn điều đó như vậy mà chúng ta lại tạo với kết quả ngược lại, tức chúng ta xích mích và xung đột lẫn nhau? Tại sao chúng ta không khéo và dùng lực chúng ta để ngăn các hướng bất thiện? Đức Phật đã dạy:

‘Không làm các điều ác
Thực hành các điều thiện
Giữ tâm ý trong sạch
Chính lời chư Phật dạy’

Hình như cùng một lúc thái độ thánh thiện, ít có thể đưa vào thực tiễn, và nhiễm ô thường bị thấy một ít trong sự trong sạch của chúng ta, đối với cái chúng ta thật cần, trong vô minh con đường thật sự là. Chúng ta từng nghiệm cảm giác không hài lòng và chính mình thoát khỏi nó, đeo đuổi cái gì đó có thể là lạc, một cảm giác có thể thường xung đột với lãnh vực hoạt động và nhu cầu của người. Tất cả hoạt động của chúng ta bắt nguồn từ sợ hãi và nhu cầu là bảo vệ cái tôi của chúng ta, nhưng chúng ta bị mê cái thật ở đằng sau thái độ của chúng ta, do vậy chúng ta hành động theo cách không mang lại hiệu quả mong muốn. Bao lâu chúng ta tìm ra chính mình, sẽ có vài loại tác động khiến không đạt cái chúng ta mong đợi, và ngược lại. Chúng ta có nhu cầu muốn được gặp, nhưng chúng ta lại không thật thà vấn đề này với người khác và với chính mình, tại chỗ ban đầu, vì thế chúng ta kết thúc yêu cầu gì đó, cái mà chúng ta không thật sự muốn, vì cái ấy làm cho bối rối người khác và không vui cho chúng ta. Toàn bộ tình huống như vậy có thể được xem là khổ, chúng ta cần tư duy tập trung một sự thật như vậy để học nhìn sự thật đối với cái thật sự là. Điều căn bản của Phật giáo là Giới, nhưng thực hành đúng với thân, lời và ý, cần đủ lượng tỉnh thức và tập trung. Để thật sự nhận ra cái mà hằng ngày chúng ta hại người nhiều thế nào và những người quanh chúng ta, chúng ta cần kiên nhẫn và nhiều dũng cảm. Nhưng khi chúng ta có quyết định như vậy, chúng ta cần chuyển hoá bằng cách nhìn thẳng vào gốc của cái không thoả mãn bằng sự thân thiện, chuyển tham thành khiếp đảm, tập luyện thành thói quen hằng ngày của chúng ta. Một khi chúng ta là những người bạn tốt của những bóng tối, chúng ta cũng có thể là bạn tốt với những người quanh ta, từ bi và rộng lượng sẽ không là những lý tưởng thánh thiện nhưng chúng ta biến chúng thành thực tiễn trong gia đình chúng ta, tại sở làm, và trong xã hội nói chung. Chúng ta có thể nói rằng lời dạy của đức Phật là liều thuốc giải trừ tham, bản ngã và như vậy các xung đột đều từ đó khởi lên.