Về Những Bài Ca
Toàn bộ bản văn mà những tuyển chọn này rút ra có tên là Những
Câu Chuyện và những Bài Ca từ
Truyền Thống Khẩu Truyền của Jetsušn Milarepa, mở đầu bằng
lời nói đầu này :
Ở đây (
Tây Tạng) vị
thành tựu giả (siddha) vĩ đại,
nổi tiếng là Milarepa, Vua của các Thiền giả, được chở đi trên con tàu của các thừa.
Giữ gìn sự khiêm hạ, ngài
thực hành những
khổ hạnh và quen sống trong những hang động như một người đội một cái mũ. Ngài
hoàn thiện sự
thực hành tập trung
nhất tâm và lưu xuất hai ngàn tám trăm bài ca từ
kinh nghiệm và
chứng ngộ. Nghe nói hai ngàn bài được các dakini
giữ gìn và
loài người không biết đến. Tám trăm bài khác được các thiền giả
truyền tụng cho đến ngày nay và dùng cho sự
thực hành của họ.
Tám trăm bài ca này được
giữ gìn bằng cách viết ra thành ba
tác phẩm chính.
Tiểu sử của Milarepa như được kể cho
đệ tử thân thiết nhất là Rechungpa được dịch ra tiếng Anh lần đầu bởi Kazi Dawa Samdup với cái tên đề Đại Thiền Giả Milarepa
Tây Tạng (Evans-Wentz, n.x.b Oxford) và được dịch lại bởi Lob-sang Lhalungpa với cái tên
Cuộc Đời của Milarepa (Dutton, NY, 1977 ; bản dịch tiếng Việt n.x.b
Thiện Trí Thức, 2000). Bộ sưu tập lớn hơn các
câu chuyện và bài ca, Một Trăm Ngàn Bài Ca, được Garma C. C. Chang dịch và in trong nhiều nhà xuất bản. Hai
tác phẩm này chứa đựng những
tài liệu về Milarepa
quen thuộc với Đông lẫn Tây. Thêm nữa, có một hợp tuyển hiếm và ít được biết “từ
truyền thống khẩu truyền” chứa đựng, với một ít ngoại lệ, một
tài liệu hoàn toàn khác. Đây là Những
Câu Chuyện và Bài Ca từ
Truyền Thống Khẩu Truyền của Jetsušn Milarepa,(9) từ đó
tài liệu cho cuốn sách này và cuốn
theo sau,
Hành Trình Kỳ Diệu (Lotsawa, 1986). Thêm vào, là một ít cẩm nang
thực hành của Milarepa trong Kho Tàng các Lời Dạy và những nhóm chuyện và bài ca ở trong những bản in
Tây Tạng ít được biết đến hơn.
Trong
cố gắng khám phá ra một
bức tranh về nhân cách của Milarepa, sự ca hát và phong cách chỉ dạy của ngài,
tác phẩm này là có
giá trị, có lẽ hơn so với hai
tác phẩm tiêu chuẩn. Một Trăm Ngàn Bài Ca và cũng có thể
tiểu sử, được viết ra từ những chuyển biên bằng miệng ở thời trước do “Thiền Giả Điên xứ Tsang”, Tsang Nyošn Heruka Rušs Pai rGyan. Việc ông đưa vào một số lớn sự khéo léo
văn chương của ông vào bản viết có thể suy ra từ sự
so sánh ít đoạn trong Những
Câu Chuyện và Bài Ca. Chẳng hạn, “Sự Gặp gỡ của Mila với Phadampa Sangye” trong sách này tương đương với chương 53 của Một Trăm Ngàn Bài Ca do Chang dịch. Hai bản dịch cùng một sự việc này cho thấy những khác biệt đáng chú ý. Bản dịch trong sách này dài khoảng một nửa so với Một Trăm Ngàn Bài Ca, cả phần kể chuyện lẫn phần bài ca.
Ý nghĩa hơn, phong cách thơ ít chải chuốt hơn và ít dùng những
yếu tố làm đẹp và khai triển. Giọng điệu của nó
tự nhiên hơn và nội dung nó trực tiếp hơn, nhất là khi đọc to tiếng. Sự
so sánh như vậy cho thấy nó tùy ứng hơn là
cố tình làm văn.
Chất liệu trong Những
Câu Chuyện và Bài Ca ở trong một
trạng thái nói thì dài hơn hai
tác phẩm tiêu chuẩn ; như thế có lẽ chứa đựng một số chất liệu được thêm vào trong những cuộc nói lại giữa các thiền giả. Những đoạn loại này có thể được
phân biệt với phần chính của bài bởi thơ ca kém, sự đề cập đến
chủ đề dài dòng bất thường và cách nói không
cảm hứng,
nghèo nàn của chúng. Hầu hết không ngoại trừ, những chỗ thêm vào là những
quở trách liên quan đến hậu quả của những hành động xấu,
tái sanh trong các cõi thấp, những
thống khổ của
đời sống sanh tử, và những
chủ đề căn bản khác
đặc biệt thích hợp cho
thính chúng không
xuất gia và không có
kinh nghiệm thực hành. Giọng điệu nói về sự
tra tấn ở
địa ngục nhắc
chúng ta rằng những bài ca này được những thiền giả tụng đọc, họ giữ chúng trong
trí nhớ và thường làm thế để đổi lại những đồ
cúng dường lương thực từ những
nông dân và người chăn cừu của miền quê
Tây Tạng và Nepal.
Khi viết ra
tài liệu chứa trong Những
Câu Chuyện và Bài Ca, người sưu tập
vô danh trong
trung tâm tu viện lớn Trashi Gyi ở Amdo,
Tây Tạng không
chủ ý viết ra theo thể
văn chương bóng bẩy. Một số bài ca hay
câu chuyện chỉ là những đoạn
phác họa ;
tuy nhiên những cái khác là những đoạn
đặc biệt và có thể bị bỏ khỏi Trăm Ngàn Bài Ca bởi chúng không nói đến một sự việc
nổi tiếng hay một cuộc gặp gỡ đầu tiên với một
đệ tử chính, hay có lẽ vì chúng không được người sưu tập trước biết đến. Việc chúng là đích thực
chính thống có thể phán định từ
tính chất và phong cách của chúng,
đồng thời hiểu rằng, trong
truyền thống khẩu truyền còn
tiếp tục đến ngày nay, có nhiều truyền bản có dị biệt của cùng những bài ca.
Một
tính cách có
ý nghĩa của
tài liệu trong Những
Câu Chuyện và Bài Ca là nó ít
cố gắng thần
tượng hóa nhân cách và
thái độ đối xử của Mila hơn là trong Một Trăm Ngài Bài Ca hoặc làm cho chúng dễ đọc hơn với
độc giả. Ở đây những hành động của ngài
tức thời hơn, ít
lịch sự hơn, tính khôi hài và
trí huệ của ngài xuyên phá cắt đứt hơn, và những
phản ứng của ngài
nghịch lý hơn. Những bất ngờ và
mâu thuẫn có ở đây – có một
con người thực sự, rất người, đàng sau những dòng chữ. Cũng có những
tư cách mới, có lẽ bởi vì chúng không bị làm
biến chất bởi những tình cảm của người
chuyển đọc, chỉ ra, chẳng hạn, rằng Mila không ít học như phần đông
tin tưởng và ngài dạy sự quan trọng của
học hỏi,
nghiên cứu trước khi
thực hành thiền định dũng mãnh.
Những lời chỉ dạy
tốt đẹp luôn luôn thay
đổi chủ đề và phong cách theo người nghe, và những bài ca của Mila được hát lên cho nhiều loại
thính chúng. Với những
nông dân ngài gặp qua
lời nguyện khất thực của mình chỉ ở “cánh cổng đầu tiên” mỗi ngày và với những người chăn cừu
du mục, thô ráp ngài gặp trong những cuộc lang thang, ngài hát về sanh và chết,
liên hệ nhân quả của hành động,
vô thường và hạnh kiểm trong một cách thức
đơn giản và trực tiếp, dùng những sự vật và
kinh nghiệm hàng ngày làm ví dụ. Với các
đệ tử ngài hát những
giáo huấn chính xác và đúng chỗ để khai mở
tâm thức họ với sự
thực hành và để dạy và
sửa chữa họ. Với những
đệ tử của những vị thầy khác, những thiền giả lang thang
tìm kiếm ngài để hỏi và những
học giả khao khát gặp một người
thành tựu thực sự, ngài là một
đạo sư đánh giá mức độ và những nhu cầu của một người. Với họ ngài tạo ra những bài ca làm sững sờ với những
phát lộ thấu suốt. Trong
thính chúng có những quỷ ma không phải là người, với chúng ngài hát lên những thách thức và những
cảnh cáo, và với những dakini ngài hát sự
bí mật nhất và những tỏ ngộ
cá nhân. Đôi khi ngài gặp những
đạo sư có
chứng đắc có thể
so sánh với nhau được. Họ
trao đổi những
giáo lý và những thách thức, phép thuật và những phát giác, vinh danh cho những
chứng đắc tâm linh của
tâm thức thiền định đầy
năng lực của họ.
Hầu hết những đoạn được hát lên để
trả lời một câu hỏi, một thách thức, hay một đòi hỏi phải hát để có bữa xúp, Milarepa
đáp ứng không chỉ đối với những câu hỏi mà với những động cơ đàng sau chúng và bối cảnh trong đó chúng được hỏi. Những bài ca không thay đổi lúc mở đầu với một dòng hay một câu
cầu nguyện đến Marpa, lama của Mila,
cầu xin sự hướng dẫn và những
ban phước. Đối với Mila và các người theo ngài đó là vị có
thần lực làm phát triển và gây
cảm hứng cho sự
thực hành của họ.
Thỉnh thoảng Mila “cầu khấn van xin” chư Phật và chư lama
nhân danh những người nghe để hướng dẫn họ vào Pháp hay giúp đỡ họ trong
thực hành. Khi
ban cho một
giáo lý, ngài thường bao bọc nó với một chuỗi thúc
dục cổ vũ
súc tích gọi là những
lời khuyên dạy. Hầu hết những bài ca đóng lại với một sự
hồi hướng hay
ban phước,
chia xẻ công đức của sự
thực hành của ngài với tất cả
chúng sanh và
đặc biệt để hồi trả cho những
thí chủ đã
yêu cầu bài ca với một sự
cúng dường. Về nội dung và
hình thức của những bài ca được dịch trong cuốn sách này có những
giới thiệu ngắn ở đầu mỗi đoạn.
Hãy để chương đầu này như một
giới thiệu về chính Milarepa. Ở đây ngài đang ở trong tình huống
thường xuyên đi
khất thực từ một số dân làng
nóng nảy và tình huống đó cũng dễ gây
nổi giận : ngài sắp bỏ đi mà không
ban cho một
hồi hướng công đức như
thông lệ thì sự
phê bình của một
nhà sư thúc đẩy ngài phải
giải thích cách
hồi hướng theo lối thiền
đặc biệt của ngài và một số
lịch sử riêng tư. Kỳ lạ vì người đi xin hùng biện khác thường này, họ hỏi danh tánh ngài. Mila
trả lời với một phác lược
cuộc đời trước kia của ngài, sự
tu hành, những
kinh nghiệm, những
chứng ngộ và rồi dạy cho họ về
thân phận sanh tử và cho những khuyên nhủ cho sự
thực hành của họ.
Câu chuyện này cũng kể lại sự gặp gỡ với Wangchuk Dorje, người đã
trở thành một trong những
đệ tử thường xuyên của Mila.