15
Mila Thăm Viếng Một Trung Tâm Tôn Giáo
Một mùa hè sau khi ở
mùa đông tại Lachi, Jetsušn vĩ đại đi
khất thực trong vùng thượng
Tây Tạng.
Du hành qua những cao nguyên của vùng này, ngài đến một
trung tâm tôn giáo rộng lớn. Một đám đông người nhóm họp cho một buổi tiệc tôn vinh vị trưởng
trung tâm vừa được
bổ nhiệm.
Đi thẳng vào trong, ngài ngồi xuống nơi hàng những
nhà sư và tự mình lấy một ít
thức ăn. Một người đàn ông trẻ nói với ngài, “Thiền giả, ngài có vẻ có một
điều kiện thể lực tốt như bất kỳ ai sinh ra trong
thế giới này – không quá già cũng không quá trẻ. Bây giờ, trong lúc khỏe mạnh nhất, ngài nên kiếm
thực phẩm bằng lao động của mình ; ngài không phải xin
thức ăn. Tại sao lại chịu mặc những quần áo rách rưới như thế này ?”
Nói thế, anh ta đưa cho Jetsušn, vài hạt với cải chua và để
đáp lại Mila hát cho anh bài ca này :
Bậc
Pháp vương quý báu mà chỉ nhớ đến là đã đủ
Xin
ban cho chúng con ân phước từ
trạng thái không
biểu lộ của ngài.
Người trẻ tuổi
thượng lưu được cha
tốt lành nuôi nấng,
Người đàn ông
can đảm được mẹ già
dưỡng dục –
Dòng dõi của anh được xây trên
công đức đã tích tập
Và sự vinh
hiển hiện giờ của anh phát sanh từ
nhân đức trước kia.
Sở đắc
kiến thức nhờ
trí thông minh,
Hấp dẫn với
y phục được trang sức,
Anh là
rường cột của
gia đình thân yêu.
Với
sức mạnh và
can đảm anh thắng vượt những
kẻ thù,
Và với
tính khí rộng rãi làm
vui lòng thân thuộc.
Đi vào Pháp nhờ
lòng tin tự nhiên,
Rộng rãi với
tôn giáo nhờ ít
gắn bó với
giàu có,
Anh sùng mộ Pháp từ sâu thẳm lòng mình.
Một đứa con trẻ trung như thế
Ngay ta cũng phải yêu thích.
Nhưng
trước mặt cha, anh dữ dằn như một con cọp ;
Trước mặt mẹ, anh dữ dằn như một con báo.
Trước vợ anh, anh chồm lên như một con gấu,
Đối diện với một
kẻ thù anh thoát lẹ như một con chồn.
Giữa bạn bè anh đứng như một con
sư tử ;
Gặp những người ăn xin, anh gầm lên như sấm
Anh thấy những
nhà sư như những
kẻ thù,
Và đối xử với người thường như những vị trời.
Anh làm việc từ sự
thèm khát rượu bia.
Ban ngày anh đi săn nai và tàn sát
thú vật,
Ban đêm buông thả cho
tà dâm và
ăn trộm,
Cuộc đời anh đầy những
lời hứa trống rỗng.
Với mọi thứ
trộm cắp và
ngoại tình này
Cùng với những người tân hồn ngang cấp
Một ngày nào anh sẽ mất vào tay những
kẻ cướpHay gây ra sự bất bình của những người
đồng hương.
Một ngày nào
thân thể anh xem rất thương quý
Sẽ bị giáng cho mọi loại hình phạt.
Do những
luật lệ của chính quyền địa phương.
Bị ném vào ngục tối không thể
chịu đựng,
Có lẽ anh mất
cuộc đời quý báu của anh
Hay máu – hay một con mắt –
Hay bị đi đày với chỉ bộ quần áo trên lưng,
Mọi
giàu có sẽ bị tịch thu.
Bấy giờ, trong cơn đói không thể
chịu đựng,
Mọi người sẽ khinh anh như một
kẻ ăn mày.
Tôi là một thiền giả chỉ cầm thứ gì khi chúng đến –
Tôi có
hạnh phúc cả đời này và
đời sau.
Tôi chỉ nói với anh điều này, anh bạn trẻ
Vì tôi cảm kích nhiều bởi sự trao tặng của anh.
Người đàn ông trẻ
trả lời, “Bài ca của ngài nói rất đúng ! Ngài quả là một thiền giả
nhanh trí và hùng biện. Nhưng chẳng phải ngài hơi
quá đáng với những cách thức sơ sài và nghiêm ngặt của ngài sao ? Tôi e rằng những vị
Độc Giác Phật cũng không nói là không cần mặc áo quần để
bảo vệ thân thể. Bởi vì công việc không
thích hợp với ngài, ngài có thể ở lại nơi một
trung tâm tôn giáo nào
thích hợp và làm một người hướng dẫn cho
cư sĩ nhờ sự rất
thiện xảo về Pháp của ngài – như vị
trụ trì của
tu viện chúng tôi vậy. Tôi nghĩ ngài sẽ có một tương lai
ưng ý trong đời này và
đời sau. Ngài nghĩ sao, thiền giả ?”
Để
trả lời Mila hát bài này :
Con
cầu nguyện đến chân của lama.
Trước hết, cắt đứt sự
mê lầm của
học hỏi ;
Rồi
suy nghĩ ý nghĩa của điều đã được học ;
Và
cuối cùng thiền định ý nghĩa của nó như đã được dạy.
Thấm nhuần với
đại bi và
tánh KhôngBằng
thiện xảo trong ba phần của
kinh điển(27)
Và trong những mệnh lệnh của ba sự cam kết(28)
Ở nơi gốc của tất cả
Phật pháp,
Và kích động bởi
lòng từ và bi,
Hãy có được
thiện xảo trong chỉ dạy và hướng dẫn người khác.
Giữ gìn tầm nhìn cao thượng trong khi hướng về những
quan tâm của anh,
Bằng cách cân đo những
lợi lạc của mình và những người khác.
Thế rồi góp nhặt
công đức từ cái nhỏ nhất trở lên,
Tránh cái xấu từ cái nhỏ nhất trở xuống,
Cẩn trọng tuân thủ nhân và quả,
Và nắm chắc
Bồ đề tâmKhông ngó ngàng gì đến
phúc lợi riêng của anh
Và làm cho người khác bất cứ điều gì anh có thể làm.
Một người
giữ gìn Phật pháp như thế ấy
Sẽ làm dựng lông tóc trên thân người nào được thấy hay nghe.
Nhưng
ban đầu bị điều động bởi tám mối
quan tâm thế gian,
Muốn những điều
đẹp đẽ trong đời này,
Người ta tự dựng mình vào
vị trí làm thầy
Và lấy tên là Geshe Tošnba.(29)
Người ta học cách
cử hành những
lễ nghi vì
thức ăn và đồ uống,
Làm việc nhiều để góp chứa
của cải vật chất.
Mọi người đều
thích thú – “Xướng tụng
tuyệt vời !”
Bởi thế người ấy được
bổ nhiệm là trưởng một
trung tâm tôn giáo.
Mọi người đều
lễ lạy và
tôn kính.
Khi
mỉm cười người ấy
tiếp đón những người con của giới
quý tộc.
Nhưng người ấy sẽ không thấy ngay cả một người đói
Và dù
duyên dáng khi được cúng những
tài sản và
thực phẩm,
Không có món cúng nào người ấy có thể được
thỏa mãn.
Người ấy quy tụ một số
nhà sư bắt chước bao quanh
Và
giả vờ cúng những lễ tiệc
Thích thú suốt nhiều ngày với
thức ăn đồ uống,
Nhận
lời khen vì “công đức lớn” của mình.
Cả hết
cuộc đời người ấy bị tiêu phí trên
con đường lừa đảo ấy –
Trong giao
dịch kinh doanh, cho vay, trồng trọt và dịch vụ
Được dẫn dắt bởi lừa gạt và mưu mô
hợp pháp.
Một người lừa gạt và thiếu
trung thực như thế
Hoàn toàn dấn thân vào mọi loại hành động xấu
Được gọi là cột trụ của
trung tâm tôn giáo !
Một khi
thọ giới đi vào Phật pháp,
Người ta cần
từ bỏ những
gắn bó với sự vật
vật chất –
Chỉ lấy cái gì tự nó đến –
Và giữ chắc
Bồ đề tâmNhắm đến sự
lợi lạc cho những người khác.
Nhưng sau khi mang chiếc y vàng,
Họ có nhiều công
việc làm ăn còn hơn người thường !
Họ biến cơ hội này của đời làm người
Có được chỉ
một lần trong cả trăm lần
tái sanhThành một cái neo ném vào biển
sanh tử !
Một cái chổi để
quét sạch sự giải thoát của chính họ !
Một người hướng dẫn tự đưa họ đến
những cảnh giới thấp !
Dù họ có tiếc nuối nó khi chết, còn làm được gì ?
Tôi đã thấy một số người như vậy.
Tôi không có
quan tâm trong việc
điều hành một
trung tâm.
Hãy xem đây là sự
trả lời cho câu hỏi của anh.
Người đàn ông trẻ đứng lên và mời Jetsušn một vò bia, nói với ngài, “Điều ngài nói là đúng ; làm một lama là một công việc rất
tinh tế. Nếu ngài hiến mình cho sự
thực hành Pháp, những công việc
tu viện sẽ bị bỏ bê, và nếu ngài dấn thân vào công việc
tu viện, sự
thực hành Pháp của ngài sẽ
thiệt thòi. Nhưng sự
thiếu thốn áo quần của ngài vẫn còn làm cho tôi bận tâm. Nếu ngài có một sự
ủng hộ nào đó, sự
thực hành của ngài sẽ được lợi hơn. Ngài sẽ không quá
cùng kiệt trong những nhu cầu hàng ngày của mình. Xin ở lại đây, nơi
tu viện này và
tham dự vào
thực hành và cả trợ giúp
vật chất. Nếu lúa mạch và các nhu cầu khác không được
cung cấp đủ, tôi sẽ phụ thêm phần tôi. Những người khác cũng sẽ trợ giúp ngài. Riêng tôi hôm nay sẽ cúng ngài đủ vải len để làm một cái
áo dài. Xin hãy nhận sự dâng cúng của tôi.”
Nhưng Mila lại
trả lời bằng một bài ca :
Con
cầu nguyện đến chân lama
cha con.
Này con –
thí chủ có
lòng tin – hãy nghe đây ;
Hãy
giữ gìn tịnh giới cho phần con,
Đầy đủ
từ bi cho những người khác.
Hãy luôn luôn
nỗ lực làm việc cho
lợi lạc của cả hai.
Hãy đối xử
kính trọng và
tuân theo lời
Của những vị
trụ trì, vị thầy và
sư huynh.
Hãy hướng dẫn Pháp cho những người trẻ hơn con
Và
thực hành không
thiên vị và
tôn trọng những người đồng lứa.
Rành rẽ những giới điều chủ chốt của ba cam kết
Và hãy giữ những
lời nguyện của con như
giữ gìn con ngươi trong mắt.
Hãy
thiện xảo trong những
yếu tố chính của
nghi lễVà hãy biến sự
thực hành nồng nhiệt thành mối
quan tâm tối thắng của con
Mà chẳng ngó ngàng gì đến
giàu có hay
danh vọng.
Cực kỳ hiếm hoi là sự
phụng sự hiến mình
Và hòa nhập với
giáo lý –
Khó khăn cho ai
thành tựu được.
Ở
Tây Tạng này sự
thực hành PhápHầu hết là sự
kiêu ngạo về
đạo đức ;
Oang oang chín giới
sâu xa ngoài miệng,
Với lòng chỉ
để tâm vào bạc và vàng.
Ghen ghét với người trên,
tranh đua với người ngang cấp,
Những tiệc thết đãi chỉ vì lợi,
Từ thiện được làm chỉ vì danh,
Những màn phô diễn lớn được bày ra với
ưa thích,
Và những nhu yếu được
cung cấp để lấy lợi
trở lại –
Những sự việc ấy
tiếp tụcGiữa những người theo Pháp
kiêu căng và tự phụ.
Những người khác mặc y vàng –
Ngắn trong
đức tin và dài trong hiềm ghét,
Với ít
nhẫn nhục và nhiều
tham muốn –
Phóng dật theo chuyện
vật chất suốt ngày,
Bị ám ảnh bởi
thức ăn từ bình minh đến
hoàng hôn,
Và chìm vào sự
hôn mê của giấc ngủ ban đêm.
Bề ngoài họ mặc y vàng,
Nhưng trong nhà đầy
tài sản kiếm được
từ ý xấu,
Bản ngã họ không hề hấn gì với cối xay bằng đá của Pháp.
Không thấu hiểu
thật tánh của
tâm thức họ,
Họ tuôn những
lời nói về
tánh Không khỏi miệng
Và
tuyên thuyết giữa những người say
Nhửng
bí mật của
Pháp Mật thừa
sâu xa.
Trước hàng những
học giảHọ ngồi như những con
bồ câu câm,
Nhưng khi giảng dạy Pháp
sâu xaHọ tránh
chủ đề với sự khéo léo.
Tất cả
cuộc đời họ
phung phí trong những chuyện trò
vô nghĩa.
Khi họ thấy một người đàn bà, họ có nụ cười mời mọc,
Và không bằng lòng với những
bạn đồng tu,
Đi lòng vòng những nơi đàn bà hay
lui tới.
Tâm thức đặc cứng như một cây khô,
Nhân cách khó quản trị còn hơn một cánh đồng đầy cỏ,
Họ có
niềm tin còn nhỏ hơn hột mè
Và
quan tâm tùy tiện trôi bập bềnh trên dòng sông Tsang.
Nếu có
thực phẩm họ sẽ luẩn quẩn một bên,
Nhưng
xin lỗi vì
bỏ rơi những bổn phận
tôn giáo.
Ở
trước mặt người nào họ
ca tụng và
tán dương,
Nhưng sau lưng quay nhanh đi để nhục mạ.
Những
đạo hữu phá hỏng
thệ nguyện như vậy
Là một
nguyên nhân để
tái sanh vào những
địa ngục kim cương.
Tôi là một thiền giả lang thang không
mục đíchTâm thức đùa giỡn trong xứ sở của an vui.
Lời khuyên của anh phát từ mối
quan tâm khó
kham nhẫnLà
ý định tốt và
tuyệt diệu.
Nhưng thuở
ban đầu tôi đến đây không quần áo và trần truồng
Từ trong bụng mẹ tôi,
Và khi những
năng lực của
cuộc đời này đã tiêu xài hết,
Tâm thức không có thân của tôi sẽ ra đi trần truồng.
Thế nên tôi để mọi sự
như tự chúng.
Tôi không muốn đồ
cúng dường của anh.
Người đàn ông trẻ lại nói, “Rất đúng. Tôi muốn hỏi thêm nữa, nhưng tôi sẽ để lại sau. Khi đúc kết những
giáo lý của các thừa, vị lama này đã dạy Pháp xâu sa có
lợi ích cho
đời sau, và
đặc biệt lời khuyên tốt đẹp cho đời
hiện tại này. Với trí óc tôi – về những nhà
lãnh đạo trong đời hiện tại – vị trưởng
trung tâm này có vẻ
hoàn toàn có lý. Ngài có thể
giải thích một số
lầm lẫn nào có thể có của vị ấy chăng ?”
Thế rồi Mila lại hát :
Con
cầu nguyện đến chân lama
cha con.
Hãy đối xử với lòng
tôn trọng cộng đồng các
hành giả,
Những người mong muốn
hạnh phúc cho tất cả
Qua nền tảng của tâm
Bồ đề,
Vì họ là
tiêu chuẩn cho sự làm thẳng lại điều cong vạy
Trong sự điều hòa những
luật lệ xã hội bằng
chánh pháp.
Hãy
che chở những người
tuyệt vọng bằng bi và từ ;
Là một người
lãnh đạo của cái đáng
tôn trọng và
tốt đẹp,
Và là một người
sửa sai của cái
thấp kém và
xấu xa.
Bây giờ trong thời của
thời đại suy đồiMột
hệ thống xã hội lành mạnh thực sự như thế
Được
điều chỉnh tốt bằng
chánh phápLà rất,
rất đỗi hiếm hoi
Bởi vì sự
nghèo nàn tập thể của
phước đức con người.
Thời buổi này những nhà cai trị và thầy dạy của
Tây TạngĐã phá gãy khuôn thước bằng vàng của
luật lệ xã hội.
Không được
lãnh đạo, không
luật lệ và chia manh mún,
Xứ sở đầy
kẻ trộm cướp
Họ sống
cuộc đời trong những
theo đuổi xấu xa,
Tấn công và giết hại chỉ vì một
bữa ăn.
Những người chủ trương những đường lối của
con người chính trựcThì
yếu ớt như sao lúc gần sáng,
Trong khi những thủ lãnh của đám
phá hoại xấu xaThì mọc cao như thân cỏ dại,
Và những người bần cùng và kẻ ăn xin
thèm khátĐầy đặc như lá mọc đầu xuân.
Những
tâm hồn rộng rãi, đầy ơn ích
Và người hành động với
mười điều thiệnThì hiếm hoi như sao ban ngày,
Trong khi những
thái độ phá hại cho chính mình và những người khác
Và người hành động theo nghiệp xấu ác
Mọc đầy như
hạt giống tốt.
Trong một
thời đại như thế này,
Chớ có
quan tâm hay bị
hấp dẫnBởi những người đang hành động như là người cai trị hay thầy dạy của người ta.
Ngay cả những nhà
lãnh đạo của thời
hoàng kimMang chịu những
tội lỗi đáng thương của tất cả
Cũng phải
tái sanh vào các cõi thấp.
Bởi thế, những
thí chủ có
lòng tin,
Chớ
phân biệt đối xử đối với cái
thấp kém.
“Rất đúng”, anh ta lại
đồng ý. “Những thầy dạy Mật thừa này nói họ có những phẩm tính lớn lao để đạt tới
Phật quả trong chỉ
một đời, hay trong lúc chết hoặc
trung ấm, hay sau bảy hay mười sáu đời là tối đa. Họ cũng nói rằng những
lạc thú giác quan của
cuộc đời này là chính
bản thân con đường – rằng
hoàn toàn đúng đắn khi gom góp
của cải, có những người tình, sanh con cái và buông lỏng cho
thức ăn và rượu. Có thật vậy không ? Nếu làm thế là
hoàn toàn đúng, thì tôi sẽ làm. Việc ấy thế nào ?”
Mila lại
trả lời bằng bài ca :
Con lạy dưới chân lama của con.
Này con và
thí chủ, hãy nghe và
vui sướng :
Nói chung, anh muốn
lìa bỏ sanh tửAnh cũng phải
từ bỏ tám mối
quan tâm của
thế gian.
Nếu anh muốn
đạt được sự
tự do của
niết bàn,
Anh phải
kiên trì giới đức nền tảng của ba cam kết,
Hãy
thực hành con đường sáu ba la mật,
Cẩn trọng tuân thủ luật nhân quả của hành động,
Và khai triển sự
thanh tịnh của
tri kiến.
Bấy giờ anh có thể
chứng nghiệm những
hình tướng là
thân thể bổn tôn,
Thấu hiểu mọi
âm thanh là
thần chú,
Rõ biết tất cả
tư tưởng là
pháp thân,
Làm
sáng tỏ những bổn tôn của giai đoạn phát sanh,
Ổn cố yoga của giai đoạn
thành tựu,
Làm cho những dòng khí và kinh mạch
phù hợp cho
hoạt động,
Và đưa những
lạc thú giác quan vào
con đường.
Điều này được dạy vì sự
lợi lạc của người
tu hành.
Không
thích hợp ở đây và lúc này
Để đưa cho những lời chỉ dạy
sâu xa và
bí mật như thế.
Thật ra, nếu khó
giữ gìn chỉ những
thệ nguyện sơ học,
Thì những cam kết
sâu xa của Mật thừa
Là cực kỳ khó khăn để
hộ trì.
Những vị thầy mật thừa của thời bây giờ
Là những thiền giả trên
danh nghĩa.
Nếu
giải thoát được chỉ bằng có một cái tên,
Thì anh,
chắc chắn, cũng có
thể đạt giải thoátBằng cách gọi chính anh là một vị Phật !
Riêng những vị thầy mật thừa này sống như những người thường,
Được anh
chấp nhận như vậy,
Hầu hết
lưu tâm tới
cuộc đời hiện tại này
Do
sức mạnh của những
phiền não.
Uống bia
độc hại vào
Họ đánh trống khua chiêng một cách
vô nghĩa,
Và
trước mặt những người không
thích hợp để nghe
Thốt ra những
mật chúNhư
thế sự sa đọa chánh thứ bảy(30) rơi trên đầu họ như mưa.
Bởi vì lạc
tối thượng của
Bồ đề tâmTrước hết phải được
đánh thức trên đỉnh đầu,
Nếu anh bắt đầu bằng cách kích động những
phiền não,
Anh chỉ làm ngược với
Pháp mật thừa(31)
Nếu ta nói quá nhiều về loại sự việc này
Nó chỉ làm người khác tức giận,
Nên chính giờ đây ta không nói thêm.
Có một
cách ngôn thường nghe :
“Không có cách gì
hoàn thiện những môn nhào lộn
Mà không hề té lưng anh trên mặt đất.”
Cũng thế, không có sự
thực hành khó khăn
Phật tánh không bao giờ
đạt được.
Hãy giữ điều này trong tâm, hỡi
thí chủ thanh niên.
Anh ta nắm lấy chân của Jetsušn, và
cầu xin ngài, “Lama
quý báu, ngài là một người vĩ đại mà
tâm thức đã không
dính dáng đến những sự việc của đời này. Nếu ngài không chăm sóc cho tôi, mọi điều ngài đã nói đến giờ hóa ra
vô ích. Nếu tôi không sở
đắc Pháp sau khi gặp một
thành tựu giả vĩ đại, thì chết còn
tốt hơn – không cách gì khác ngoài việc được chết ngay đây !”
Ngài không
ngăn cản. Bỏ sự
đi vào cuộc sống
gia đình, bạn hữu và
của cải, anh theo lama của mình, và bằng sự
kiên trì trong
thực hành, về sau
trở thành thành tựu giả có tên là Repa Sangye Gyap.(32)
Bošn là
tôn giáo bản địa của
Tây Tạng.
Cho đến lúc
Phật giáo được đem vào, nó
căn bản là một thuật bùa chú giản dị
nhấn mạnh vào việc chữa bệnh, những khả năng
siêu nhiên, những
năng lực phá hủy v.v... Khi
Phật giáo có được đất đứng, cả hai
tôn giáo ganh đua về
niềm tin và sự
bảo trợ của dân chúng, sự
tác động lẫn nhau đưa đến một
mở rộng dần dần phạm vi và sự tha hóa những
ý niệm Phật giáo bởi những người theo đạo Bošn. Quá trình này tiến hành mạnh mẽ vào thời Mila, như được chỉ ra trong chuyện này, nhưng Mila
rõ ràng dứt khoát phác họa tính
vững chắc và những
ưu điểm của
con đường Phật giáo.