Một Luận Giải Về Đức Liên Hoa Sinh

29/03/20213:31 CH(Xem: 5690)
Một Luận Giải Về Đức Liên Hoa Sinh

Đức Gyalwa Dokhampa Rinpoche:
MỘT LUẬN GIẢI VỀ ĐỨC LIÊN HOA SINH

20210103_224855
Tác giả bài viết:
Gyalwa Dokhapa Rinpoche

Trên khắp rặng Himalaya nói chung, trong đó có vương quốc Bhutan, hình ảnh, biểu tượng của đức Liên Hoa Sinh hiện diện khắp mọi nơi, âm thanh mật chú của ngài được trì tụng hàng ngày, những câu chuyện, truyền thuyếtcông hạnh của ngài được tu học, được kể khắp tại các thánh địa, tự viện, nơi mỗi nhà Phật tử và khắp mọi nơi công cộng. Với người dân Bhutan, ngài chính là vị Phật thứ hai đã giúp hoằng dương giáo pháp.

Khi tôi khoảng 15 tuổi, một trong những bậc thày của tôi đã dạy rằng: Trong bản nghi quỹ cầu nguyệnthiền quán, chúng ta tụng niệm những câu kệ nói về toàn bộ vũ trụ này chính là hóa thân của đức Liên Hoa Sinh. Và ngài hỏi tôi có thực sự hiểu lý nghĩa thâm diệu của câu kệ. Toàn bộ vũ trụ này là hóa thân của bậc thầy, tất cả những gì những gì chúng ta thấy, nghe, biết, từ nhà cửa, bàn ghế, tới những âm thanh, những tư tưởng yêu ghét cũng là hóa thân của bậc thầy. Làm sao câu kệ chúng ta tụng niệm lại ghi chép như vậy? Vậy bằng cách nào chúng ta có thể thấu hiểu rằng toàn bộ vũ trụ chính là hóa thân của đức Liên Hoa Sinh.

Có nhiều góc nhìn về Phật giáo, trong truyền thống Phật giáo Bhutan, chúng tôi thường chia Phật giáo thành ba thừa: Phật giáo Nguyên thủy, Đại thừaKim cương thừa. Trong truyền thống Phật giáo Nguyên thủy, chư Tăng ni, các Tỳ kheo, Tỳ kheo ni, các ngài chú trọng tâm xả ly, thực hành các giới biệt giải thoát, đặc biệt về thân, khẩu và ý. Chú trọng trì giữ giới luật, thực hành xả ly không có nghĩa là chối bỏ thế giới này, mà mục đích chính là tránh những duyên trần là nhân gây nên phiền não, thị phi, là nhân của luân hồi sinh tử. Trong truyền thống Đại thừa chú trọng nhiều tới rèn luyện tâm, đặc biệt tâm từ bi và tâm Bồ đề. Hành giả Đại thừa không nhất thiết phải là một vị tăng. Có vô số các Bồ tát, các ngài có thể không xuất hiện trong  hình tướng một tăng sĩ. Điều quan trọng nhất là có đủ trí tuệtừ bi tâm phụng sự về thân, khẩu và ý cho lợi ích giải thoát của hết thảy chúng sinh. Tại Bhutan, chúng tôi tôn kính các đời vua Bhutan là các vị Bồ Tát, các ngài không phải là chư Tăng bởi vì trí tuệtâm nguyện phụng sự đất nước bằng hết thảy thân, khẩu và ý của các ngài. Phật giáo Kim cương thừa là một nhánh của Đại thừa và là pháp môn thực hành chính tại Bhutan.

Có rất nhiều tiêu chí xác định một bậc thày trong truyền thống Kim cương thừa. Nhưng phẩm hạnh quan trọng nhất là vượt trên quan kiến nhị nguyên, hòa nhập và thành tựu trí tuệ Tính không. Với người phàm phu thì các quan kiến như tốt-xấu, ngợi ca hay chỉ trích, hạnh phúc hay khổ đau v.v…luôn chi phối đời sống của họ. Tất cả mọi hiện tướng bên ngoài và các dòng tư tưởng trong tâm đều tồn tại chắc thực với họ. Khi thiếu trí tuệ, hiểu sai về thực tại, thì tham lam, sân hận và mọi phiền não sẽ luôn hiện khởi. Về cơ bản, một bậc thày trong Kim cương thừa là bậc đã vượt trên quan kiến nhị nguyên.

Ví như đức Pháp chủ Bhutan, ngài là một trong những bậc thày của tôi. Bên ngoài, ngài trì giữ tinh nghiêm giới luật của Tỳ kheo, bên trong, ngài nuôi dưỡng từ bi, Bồ đề tâmtrí tuệ Tính không, và ngài thực hành các thiền quán thiện xảo của Kim cương thừa siêu vượt các quan kiến nhị nguyên.

Tiếp tới chúng ta đàm luận về đức Liên Hoa Sinh. Trong Kim cương thừa, nếu bạn cho rằng bậc thày của mình là bậc thông tuệ, hay một Tỳ kheo vĩ đại, khiêm cung v.v…chúng ta đang nói đó không phải là tâm chí thành mà chỉ là sự kính ngưỡng. Giữ dòng tâm như vậy có thể dẫn bạn tới tâm phân biệt khi so sánh bậc thày của mình là hành giả ẩn tu, bậc thày của bạn không chuyên tu nhiều, bậc thày của tôi là một Tỳ kheo rất từ mẫn, bậc thày của mọi người thì không, bậc thầy của tôi rất tướng hảo nhưng bậc thày của bạn lại luộm thuộm, chúng ta tự gói chặt mình dưới các quan niệm nhị nguyên như vậy. Trong khi mục đích của sự hành trì là phá vỡ các quan niệm nhị nguyên, các phàm tâm này đang thực sự là nhân trói buộc ta trôi lăn mãi trong luân hồi sinh tử. Đó là lý do tại sao trong Kim cương thừa, chúng ta phải có đủ tín tâm để thấu hiểu thân, khẩu và tâm bậc thày là bất nhị.

Vậy trong nghi quỹ thiền quán, tụng niệm mật chú về đức Liên Hoa Sinh có ý  nghĩa như thế nào? Trước hết, chúng ta cần hiểu pháp tướng của đức Liên Hoa Sinh là gì? Pháp tướng của ngài được coi là toàn hảo, thanh tịnh nhưng thanh tịnh và toàn hảo nghĩa là như thế nào? Các pháp tướng đó có phải đẹp đẽ, ưa nhìn và hấp dẫn như quan niệm thế gian? Trên thực tế khi ta nói về các pháp tướng của đức Liên Hoa Sinh, chúng ta không chỉ nói về các pháp tướngmục đích để giúp ta rèn luyện tri kiến thanh tịnh thấy được mọi sự tướng ta thấy biết, từ cái bàn, ngôi nhà, hết thảy mọi người xung quanh, động vật, môi trường xung quanh, tất cả toàn thể pháp giới đều thanh tịnh và toàn hảo như pháp thân của đức Liên Hoa Sinh. Tất thảy pháp giới và mỗi sự vật trong đó tự bản chất đều toàn hảo, thanh tịnh, chỉ vì tri kiến của chúng ta và các quan niệm nhị nguyên, chúng ta đã dán mác nhãn mọi thứ là đắt hay rẻ, tốt hay xấu, đẹp đẽ hay xấu xí v.v….Chúng ta bị gói buộc chặt trong các quan niệm của mình. Đôi khi các quan niệm đó chi phối mạnh mẽ tới mức trong cuộc đời chúng ta có những hành xử và việc làm kỳ quặc không thể tưởng tượng nổi.

Người thế gian thường bị chi phối bởi các quan niệm nhị nguyên, từ đó họ phóng chiếu chúng lên người khác và mọi vật xung quanh. Một trong những bậc thày của tôi đã dạy rằng, thật lạ kỳ khi chứng kiến các quan niệm của chúng ta thống trị đời sống của ta. Khi chúng ta bị bám chấp như vậy, chúng ta sẽ thấy mạnh mẽ về các quan niệm của mình, chúng ta hoàn toàn không biết sự thật là những người khác nhau có quan niệm và nhu cầu khác nhau. Đó là lý do tại sao khi chúng ta nói về pháp tướng của đức Liên Hoa Sinh là thuần tịnh, rực rỡ và toàn hảo, điều đó có nghĩa vạn pháp tự bản chất đều toàn hảo, vượt trên quan niệm thiện-ác, tốt-xấu. Kim cương tự bản thân mình không đắt cũng không rẻ, một con người tự bản thân không phải là hận thù hay yêu thương….

Trở lại vấn đề đâu là ý nghĩa khi ta nói về mọi pháp tướng của đức Liên Hoa Sinh, chúng ta đang nói về toàn bộ sắc thân toàn hảo. Tiếp theo ta nói về khẩu của đức Liên Hoa Sinh. Ở Bhutan, chúng ta thấy khắp nơi mọi người đều trì tụng ngân vang theo nhiều giai điệu mật chú Liên Hoa Sinh. Nhưng mục đích của sự trì tụng là gì? Trong Kim cương thừa, chúng ta không chỉ nói về chân ngôn, thần chú của đức Liên Hoa Sinhthực chất ở đây chúng ta nói về mọi âm thanh chúng ta nghe. Lời của ai đó tán dương, ca tụng bạn cũng như lời chỉ trích, phê phán bạn đều là lời của đức Liên Hoa Sinh. Bởi vậy một hành giả Mật thừa đích thực thì dù ai đang phê bình, nói xấu về bạn hay ngợi ca, tán dương bạn, thì bạn cũng trân trọng bởi tất cả thực chất chỉ là một dòng âm thanh thuần túy. Mọi âm thanh của thế giới từ tiếng suối reo, tiếng nhạc, thậm chí một tiếng chó sủa khi ấy cũng là hóa hiện âm thanh mật chú. Xin lấy một ví dụ rõ hơn. Nếu ông chủ doanh  nghiệp của bạn đang rầy la, áp đặt ý kiến lên bạn, ông chủ đi lại và nói tôi là ông chủ nên cậu phải lắng nghe…chúng ta rất phiền bởi vì chúng ta có một quan niệm cho rằng tôi không hợp với ông chủ  này nữa, ông ta không ngừng phàn nàn, áp đặt lên tôi, ông ta thật là người tiêu cực. Bây giờ thử lấy thêm ví dụ về một gia đình đang hạnh phúc. Người vợ đùa vui với chồng bây giờ mình là ông chủ gia đình và người chồng rất mực hoan hỷ, cả gia đình đều cười vui vẻ.

Cả hai ví dụ trên đều nói về người chủ nhưng bởi vì âm thanh không có tự tính cố hữu, các quan niệm hoàn hoàn đối lập phụ thuộc vào quan niệm của mỗi cá nhân trong đó. Đó là do quan niệm của chúng ta cho rằng âm thanh này làm ta hạnh phúcâm thanh kia làm ta phiền muộn. Điều này cho thấy rằng âm thanh về bản chất vượt lên trên bất kỳ thuộc tính cố hữu nào mà chính do quan niệm của ta quyết định ta có yêu thích hay phiền não chúng không. Đó là lý do tại sao mọi âm thanh về bản chất đều toàn hảo. Âm thanh mà ta lắng nghe từ xe ô tô, máy bay, âm nhạc, tất cả về bản chất đều toàn hảo. Nhiều Phật tử cho rằng âm thanh này kia đang làm họ phiền não khi hành thiền. Quan niệm đó không đúng theo tri kiến Kim cương thừa. Thực sự thì âm thanh sẽ làm xáo động thời thiền tu của bạn nếu bạn quan niệm âm thanh đó là đối tượng gây phiền não. Nếu không thì tại sao cùng một âm thanh đó, khi bạn tới nơi giải trí, nó lại không làm bạn phiền não? Tại sao khi hành thiền thì nó làm bạn phiền não, còn khi khác thì lại không? Do bởi quan niệm của chúng ta chứ bản chất âm thanh không phải là phiền não hay an bình.

Tương tự như chúng ta nhìn về các dòng tư tưởng hiện khởi trong tâm. Trong sự thiền quán của chúng tôi, mọi dòng tư tưởng hiện khởi trong tâm đều là trí tuệ của đức Liên Hoa Sinh. Bản chất của mọi dòng tư tưởng hiện khởi không tốt cũng không xấu, không thiện cũng không ác mà do quan niệm của chúng ta gán cho chúng là thiện hay ác, an lành hay dữ dội mà thôi. Ví như, một người nông dân cảm thấy rất hạnh phúc khi trời mưa nhưng cùng lúc ấy các khách du lịch lại rất phiền não bởi cơn mưa làm cản trở chuyến viếng thăm thánh tích của họ. Trong cuộc đời chẳng ai muốn khổ đau tới với mình cả nhưng bởi vì quan niệm về khổ đau có do chúng ta nghĩ rằng hạnh phúc tồn tại. Nếu bạn không trải qua sự nghèo đói thì sang giàu sẽ chẳng bao giờ mang lại cho bạn hạnh phúc cả.

Đó là lý do tại sao khi chúng ta chăm sóc con trẻ quá mức, cố gắng làm mọi thứ để tránh cho chúng phải gặp khó khăn, thử thách, khi ấy chúng thực sự khó tìm được niềm vui thích đích thực. Chúng ta nên thấu hiểu rằng các hạnh phúc và buồn đau về bản chất đều không có tự tính đích thực, cái này luôn phụ thuộc vào cái kia mà tồn tại.

Bởi vậy khi chúng ta nói về đức Liên Hoa Sinh chân thật, chúng ta không hoàn toàn nói về Phật giáo, mà chúng ta đang nói về chân lý đời sống và  tất thảy pháp giới. “Tâm chí thành trong tu tậpchân thành khi bạn có thể nhận ra Bậc thày chính là trí tuệ bất nhị”. Nhưng nếu như vậy thì tại sao chúng ta lại cần nhiều tôn tượng, bích họa của đức Liên Hoa Sinh? Chúng ta vẫn cần tôn tượng làm đối tượng thiền quán để giúp ta chuyển hóa từ các quan niệm nhị nguyên kiên cố trở về với tự tính chân thật. Để chuyển hóa từ mức độ trong tâm tràn đầy các quan niệm nhị nguyên thành vô niệm là không dễ dàng. Chúng ta cần các bước tiệm tiến, các giai đoạn trung gian để giúp chuyển hóa các trạng thái này. Quán tưởng chi tiết pháp tướng của đức Liên Hoa Sinhcõi tịnh độ của ngài được xem là bước trung gian để tiến tới cảnh giới bất nhị tối thượng. Bước trung gian này cần thiết hơn trạng thái của người phàm phu tràn đầy các tri kiến nhị nguyên được-mất, thiện-ác, đúng-sai, bạn-thù v.v…những tri kiến rút cuộc chỉ là những phiền não bất tận. Tri kiến thanh tịnh chính là bước trung gian.

Mặc dù chúng ta có thể chưa tới cấp độ đó nhưng nếu ta thiền quán mọi người đều là hiện thân của đức Liên Hoa Sinh, mọi người đều là thuần tịnh, mọi nơi chốn đều là cõi Tịnh độ, chúng ta đang thực hành đức Liên Hoa Sinh bên trong và từng bước tiến tới cảnh giới tối thượngbất nhị của đức Liên Hoa Sinh. Những sự thiền quán như vậy là phương tiện thiện xảo trong Kim Cương thừa và xét ở phương diện tương đối, đức Liên Hoa Sinh, cõi Tịnh độ của ngài vẫn tồn tại. Ví dụ như, mặc dù bản chất cơn đau là không tồn tại cố hữu, nhưng  nó vẫn đang hiện thực lúc này tới mức chúng ta chảy nước mắt, chúng ta có thể thậm chí bị đau tim. Cũng tương tự với hạnh phúc. Khi chúng ta còn bị trói buộc bởi quan kiến nhị nguyên, thì cơn đau vẫn là hiện thực, niềm hạnh phúc vẫn là hiện thực, vàng có giá trị, ngôi nhà này đang tồn tại, và như vậy đức Liên Hoa Sinhcõi tịnh của ngài cũng tồn tại. Mong nguyện với những luận giải trên, giúp mọi người khi tới, tìm hiểu hay thực hành Phật pháptri kiến thông suốt về một pháp tu phổ biến trong truyền thống Phật giáo Bhutan.

Bài chia sẻ của đức Gyalwa Dokhampa Rinpoche tại the Mountain Echoes năm 2016. (https://gyalwadokhampa.org/article/the-secret-guru-padmasambhava)

Nguồn: Tạp chí Nghiên cứu Phật học, số 01, 2021 (www.tapchinghiencuuphathoc.com)

 

 Xem thêm:
Cuộc Đời và Sự Giải Thoát Của Đức Liên Hoa Sinh, vị Phật Thứ Nhì


 

Gủi hàng từ MỸ về VIỆT NAM
Gủi hàng từ MỸ về VIỆT NAM
Tạo bài viết
Bài viết này chỉ là những suy nghĩ rời. Nói theo ngôn ngữ thường dùng là viết theo thể văn tản mạn. Nghĩa là, không phải sắp xếp, lý luận theo một hệ thống. Bài viết khởi lên từ cuộc nói chuyện rời trong khi ngồi trên xe của nhạc sĩ Tâm Nhuận Phúc Doãn Quốc Hưng từ Quận Cam tới tham dự một Phật sự tại Riverside, California.
Có rất nhiều thông tin trái ngược nhau về đậu nành: Nó có tốt cho sức khỏe không? Nó có nguy hiểm không? Và nếu ăn được thì tại sao một số người lại nói là không?
Là Phật tử, ai cũng muốn tìm hiểu Đạo Phật để thực hành cho đúng đắn ; nhưng Phật Giáo thật mênh mông, như lá cây trong rừng : học cái chi đây ? bắt đầu từ đâu ? Cả đời người chắc cũng không học hết được. Mỗi người tùy theo phương tiện, chí hướng, ý thích, điều kiện, mà đặt trọng tâm trên một hay vài địa hạt nghiên cứu.