Phẩm 11 Người Xuất Gia

Ghi nhận: Trong khi hai bản Rockhill và Iyer ghi nhan đề phẩm này là “The Shramana” – tức là bậc Phạm hạnh, bậc ẩn tu, người hành giả, tu sĩ, sa môn, Tỳ khưu (dù nghĩa từ nguyên thời cổ xưa có bao gồm những vị ẩn tu từ truyền thống tôn giáo khác) – trong khi bản Sparham ghi là “The Ordained Person” chỉ hàm nghĩa người xuất gia bên nhà Phật.

Lời Đức Phật có khi dùng văn phong nhấn mạnh, như ở bài kệ 16, với cách nhiều lời một ý -- “xa rời tội, tịch lặng tội, xa rời tất cả bất tịnh” – để chỉ hạnh tu sĩ.

Một số bài kệ nơi đây sẽ giữ văn phong của Hòa Thượng Thích Minh Châu.

1 (383) Tu sĩ, hãy ly tham ái, hãy tinh tấn chận dòng sinh tử; không rời tham ái, sẽ không đạt toàn thiện.

2 (313) Phóng dật và thờ ơ chỉ gom thêm tội; người dè dặt và tinh tấn biết cách làm những gì cần làm.

3 (312) Hành vi buông thả, không biết hối lỗi, sống đời bất chính, sẽ chẳng có lợi ích gì.

4 (311) Như mũi tên vụng nắm, sẽ bị họa đứt tay; tu sĩ làm sai trái, sẽ rơi vào địa ngục.

5 Như mũi tên khéo nắm, sẽ không cắt vào tay; tu sĩ làm đúng phận sự, sẽ đi tới Niết bàn.

6 Tu sĩ kém học, thấy khó qua sông, thấy khó kham nhẫn, tâm đầy sầu khổ vì thiếu quyết tâm.

7 Tu sĩ sống mãi như thế, sẽ khổ hoài thôi, không thể tự giải thoát, khi tâm đầy những bất định.

8 Ưa làm tội lỗi, dù là tu sĩ hay cư sĩ, say mê sai trái, là tự vào đường sầu khổ tái sinh.

9 Nhiều thầy mặc y vàng áo vá, nhưng sống buông thả, vui làm ác, rồi sẽ vào ngục vô gián.

10 (162) Phá giới quá trầm trọng, Như dây leo bám cây, Gieo hại cho tự thân, Như kẻ thù mong ước.

11 (260) Không phải là trưởng lão, Dầu cho có bạc đầu. Người chỉ tuổi tác cao, Được gọi là: "Lão ngu."

12 (261) Bậc giới hạnh, không lỗi, tu thanh tịnh đạo, xa lìa mọi bất tịnh, mới xứng danh Trưởng Lão.

13 (264) Làm sai, nói dối, dù cạo đầu, cũng không là tu sĩ. Sống vô minh và tham ái, sao gọi là tu sĩ.

14 (265) Làm sai, nói dối, dù cạo đầu, cũng không là tu sĩ. Tịch lặng hết các tội, mới được người trí gọi là tu sĩ.

15 Làm sai, nói dối, dù cạo đầu, cũng không là tu sĩ. Phân biệt tất cả tội, cả tội nhỏ và lớn, xa lìa tội, tịch lặng tội, mới được gọi là tu sĩ.

16 Người xa rời tội, là bậc Phạm hạnh; tịch lặng tội, là bậc sa môn; xa rời tất cả bất tịnh, là bậc tu sĩ.

Hết Phẩm 11, về Người Xuất Gia