4. Đời Sống Gia Đình

4. ĐỜI  SỐNG  GIA  ĐÌNH

(1) Vì lợi lạc của nhiều người

-  “ Này các Tỷ-kheo, khi một người có đức hạnh được sinh ra trong gia đình, đó là điều lợi lạc, an vui và hạnh phúc cho nhiều người. Người ấy đem lại lợi lạc , an vui và hạnh phúc cho : (1) cha mẹ , (2) vợ con, (3) gia nhân, người làm công và người giúp việc, (4) bạn bè và thân hữu, và (5) Sa-môn và Bà-la-môn.

Cũng giống như một trận mưa lớn, nuôi dưỡng các vụ mùa, đem lại lợi lạc, an vui và hạnh phúc cho nhiều người, cũng vậy, khi một người có đức hạnh được sinh ra trong gia đình, đó là điều lợi lạc, an vui và hạnh phúc cho nhiều người. Người ấy đem lại lợi lạc , an vui và hạnh phúc cho …  Sa-môn và Bà-la-môn.”

                             ( Tăng Chi BK II, Ch.V (V):42, tr 377 -378 )

(2) Giống như núi Hy-mã-lạp-sơn

- “ Này các Tỷ-kheo, dựa trên núi Hy-mã-lạp-sơn, là vua của mọi ngọn núi, các cây sala lớn lên trong năm phương diện. Thế nào là năm ? (1) Chúng lớn lên từ cành, lá và toàn bộ lá cây; (2) chúng lớn từ vỏ cây; (3) chúng lớn lên từ đọt cây; (4) chúng lớn lên từ vỏ ngoài ; (5) chúng lớn lên từ lõi cây. Dựa trên núi Hy-mã-lạp-sơn, là vua của mọi ngọn núi, các cây sala lớn lên trong năm phương diện . Cũng vậy, khi người chủ gia đình có lòng tin, những người trong gia đình còn lệ thuộc vào ông ấy cũng tăng trưởng về năm phương diện. Thế nào là năm ? (1) Họ tăng trưởng lòng tin; (2) họ tăng trưởng đức hạnh; (3) họ tăng trưởng về học tập (Giáo pháp); (4) họ tăng trưởng  tâm bố thí; (5) họ tăng trưởng trí tuệ. Khi người chủ gia đình có lòng tin, những người trong gia đình còn lệ thuộc vào ông ấy cũng tăng trưởng về năm phương diện.”

                             ( Tăng Chi BK II, Ch.V (IV):40, tr. 372 – 373 )

(3) Những phương cách tìm kiếm tài sản

- “ Người gia chủ tìm kiếm tài sản một cách chơn chánh, không dùng bạo lực, và làm cho mình được hạnh phúc an vui, biết chia sẻ tài sản  với người khác, biết làm những việc phước đức, và sử dụng tài sản mà không bị nó trói buộc, không mê đắm, không bị cuốn hút mù quáng vào tài sản, thấy được sự nguy hiểm trong đó, và hiểu biết  cách thoát ly nó, người ấy có thể được khen ngợi dựa trên bốn lý do. Lý do thứ nhất mà người ấy có thể được khen ngợi là vì người ấy đã tìm kiếm tài sản một cách chơn chánh, không dùng bạo lực. Lý do thứ hai  mà người ấy có thể được khen ngợi là vì người ấy làm cho mình được hạnh phúc và an vui. Lý do thứ ba mà người ấy có thể được khen ngợi là vì người ấy biết chia sẻ tài sản với người khác, và biết làm những việc phước đức. Lý do thứ tư mà người ấy có thể được khen ngợi là vì người ấysử dụng tài sản mà không bị nó trói buộc, không mê đắm, không bị cuốn hút mù quáng vào tài sản, thấy được sự nguy hiểm trong đó, và hiểu biết cách thoát ly nó.  Người gia chủ ấy có thể được khen ngợi dựa trên bốn lý do này.

- “ Cũng giống như từ con bò ta có sữa, từ sữa có sữa chua, từ sữa chua có bơ, từ bơ có bơ trắng, từ bơ trắng có kem bơ trắng (đề-hồ), được xem là ngon nhất trong tất cả các loại trên. Cũng vậy, trong tất cả các gia chủ, người đứng đầu, người tốt nhất, người nổi bật, người tối cao và người tối ưu là người tìm kiếm tài sản một cách chơn chánh, không dùng bạo lực, và làm cho mình được hạnh phúc an vui; biết chia sẻ tài sản với người khác, biết làm những việc phước đức; và sử dụng tài sản mà không bị nó trói buộc, không mê đắm, không bị cuốn hút mù quáng vào tài sản, thấy được sự nguy hiểm trong đó, và hiểu biết  cách thoát ly nó.”

                   ( Tăng Chi BK IV,Ch.X, (X):91, tr. 485- 487 )

     (4) Tránh làm các nghề bất chánh

            “ - Này các Tỷ-kheo, một người Phật tử không nên dấn thân làm năm          nghề  này.   Thế nào là năm ? Buôn bán vũ khí, buôn bán động vật  sống,     buôn bán thịt, buôn bán rượu và chất gây nghiện, buôn bán thuốc độc.       Một người Phật tử không nên dấn thân làm năm nghề này.”

                   ( Tăng Chi BK II, Ch.V ,( XVIII):177, tr 646 -647 )

(5) Sử Dụng Tài Sản Đúng Đắn

Thế Tôn nói với trưởng giả Cấp-Cô-Độc ( Anāthapindika):

“ Này gia chủ, có năm cách sử dụng tài sản đúng đắn.Thế nào là năm ?

  (1) Ở đây, này gia chủ, với tài sản thâu hoạch do nỗ lực năng động, tích lũy được bằng sức mạnh của cánh tay, kiếm được bằng mồ hôi nước mắt, tài sản chơn chánh đạt được đúng pháp, vị thánh đệ  tự mình tạo được hạnh phúc an vui và giữ gìn sự an vui cho mình một cách đúng đắn; người ấy giúp cha mẹ đươc hạnh phúc an vui và giữ gìn sự an vui cho cha mẹ một cách đúng đắn; người ấy làm cho vợ con, người hầu, nhân công và người giúp việc được an vui hạnh phúc và giữ gìn sự an vui cho họ một cách đúng đắn. Đây là cách sử dụng  tài sản  đúng đắn thứ nhất.

(2)  Lại nữa, với tài sản thâu hoạch do nỗ lực năng động … đạt được một cách chơn chánh  như thế, vị thánh đệ tử làm cho bạn bè và những người đồng hành an vui hạnh phúc và duy trì sự an vui hạnh phúc của họ một cách đúng đắn. Đây là cách sử dụng  tài sản  đúng đắn thứ hai.

(3)  Lại nữa, với tài sản thâu hoạch do nỗ lực năng động … đạt được một cách chơn chánh  như thế, vị thánh đệ tử có những chuẩn bị để đối phó với những mất mát có thể xảy ra do hỏa hoạn hay lụt lội, do nhà vua , các băng cướp hay những kẻ thừa kế thù nghịch; vị ấy biết bảo vệ an toàn cho mình đối với những kẻ ấy. Đây là cách sử dụng  tài sản  đúng đắn thứ ba.

(4) Lại nữa, với tài sản thâu hoạch do nỗ lực năng động … đạt được một cách chơn chánh  như thế , vị thánh đệ tử thực hiện năm sự hiến tặng : hiến tặng bà con, quan khách,  dâng cúng vong linh tổ tiên, hiến tặng nhà vua, và cúng dường chư thiên. Đây là cách sử dụng tài sản  đúng đắn thứ tư.

(5) Hơn nữa, này gia chủ, với tài sản thâu hoạch do nỗ lực năng động … đạt được một cách chơn chánh  như thế, vị thánh đệ tử thiết lập sự cúng dường cao thượng – một sự cúng dường  thuộc về thiên  giới, kết quả đem lại hạnh phúc dẫn đến  cõi thiên  – đó là cúng dường  cho các vị Sa môn, Bà-la-môn, những vị từ bỏ kiêu mạn và phóng dật, những vị an trú trong nhẫn nhục và nhu hòa, hết lòng tự nhiếp phục mình, tự an tịnh mình, và tu tập hướng đến chứng đắc Niết Bàn. Đây là cách sử dụng tài sản  đúng đắn thứ năm.

          ( Tăng Chi BK II, Ch.V (V) :41, tr 374 -376 )