BA MƯƠI NGÀY THIỀN QUÁN
Joseph Goldstein
Nguyễn Duy Nhiên Việt dịch
Nhà Xuất Bản Tôn Giáo, Hà Nội 2008
Buổi
tối thứ mười chín
Tín
ngưỡng
Một trong những yếu tố tâm linh, và cũng là một trợ lực vững mạnh trên con
đường tu tập, là sự tín ngưỡng hay đức tin. Một khi chúng ta tin tưởng vào việc
gì mình đang làm thì những sự nghi ngờ, chán nản sẽ không còn có thể khiến ta
chùng bước.
Chúng ta có thể phân biệt nhiều loại đức tin khác nhau. Loại thấp kém nhất là đức
tin hay tín ngưỡng dựa trên cảm tính, sự ưa thích. Vì đối tượng đem lại cho ta
một cảm giác nhẹ nhàng, hứng khởi, nên ta đặt lòng tin vào đấy. Loại tín ngưỡng
này rất dễ trở thành mù quáng. Có một loại đức tin cao hơn dựa trên sự cảm phục
những đức tính ở người khác, như là trí tuệ và lòng từ bi. Loại đức tin này rất
hữu ích, vì sự kính phục cũng là một đức tính của tâm, nó khuyến khích ta bắt
chước theo những điều hay đẹp.
Còn có loại
đức tin hay
tín ngưỡng phát xuất từ
kinh nghiệm về
chân lý của
chính mình. Khi ta bắt đầu
kinh nghiệm được sự
hoạt động của
thân tâm một cách
thâm sâu, ta sẽ có một niềm vui và
lòng tin bất tận đối với
giáo pháp.
Đức tin
này không
dựa trên tình cảm
mù quáng hay sự kính phục người khác, mà
xuất phát
từ trí tuệ quán chiếu tự thân sự vật. Đây là loại
đức tin cao thượng nhất, phát
triển qua
kinh nghiệm giác ngộ. Khi được hình thành từ
sự quán chiếu
thẩm thấu,
thấy được
chân lý,
đức tin sẽ không bao giờ bị lay chuyển.
Khi
đức Phật sắp
nhập diệt, ngài Ananda có hỏi Phật về việc sau này phải nương
tựa theo ai. Ngài
trả lời:
“Hãy tự thắp đuốc lên mà đi. Hãy
nương tựa vào chính mình. Các ông đừng
tìm
kiếm một nơi trú ẩn nào ở bên ngoài. Hãy xem
chân lý như là ngọn đuốc
dẫn
đường. Hãy xem
chân lý như là nơi trú ẩn. Này Ananda, những ai trong lúc ta còn
sống hay sau khi ta đã
nhập diệt, biết tự thắp đuốc lên mà đi, không
tìm kiếm
bất cứ một sự nương tựa nào ở bên ngoài, lúc nào cũng xem
chân lý như là một
ngọn đuốc
dẫn đường, một nơi trú ẩn, những người ấy sẽ
đạt đến trình độ cao thượng
nhất, nhưng họ phải biết luôn luôn
cố gắng học hỏi.”