Bilingual. 256. CIA: A change of government in Vietnam could occur at any time, with little or no warning and in an orderly or disorderly fashion. A coup d’etat may be engineered by the army, or by Ngo Dinh Nhu..

Bilingual.
256. CIA: A change of government in Vietnam could occur at any time, with little or no warning and in an orderly or disorderly fashion. A coup d’etat may be engineered by the army, or by Ngo Dinh Nhu...  Tran Kim Tuyen is allegedly plotting a palace coup with assassination of the Ngo family planned./ CIA: ĐẢO CHÁNH Ở VN CÓ THỂ XẢY RA BẤT CỨ LÚC NÀO, VỚI RẤT ÍT HOẶC KHÔNG CÓ CẢNH BÁO VÀ DIỄN RA TRẬT TỰ HOẶC MẤT TRẬT TỰ. MỘT CUỘC ĐẢO CHÍNH CÓ THỂ DÀN DỰNG DO QUÂN ĐỘI, HOẶC DO NGÔ ĐÌNH NHU... TRẦN KIM TUYẾN BỊ NGHI ÂM MƯU ĐẢO CHÍNH VỚI KẾ HOẠCH ÁM SÁT GIA ĐÌNH NHÀ NGÔ.

256. Memorandum From the Deputy Director for Plans, Central Intelligence Agency (Helms), to the Assistant Secretary of State for Far Eastern Affairs (Hilsman) [1]

Washington, August 16, 1963.

SUBJECT

Transmittal of Estimates on Situation in South Vietnam

Attached hereto are estimates prepared by CIA in Saigon with regard to Government of Vietnam instability, and the likelihood of a coup d’etat, brought on by the continuing Buddhist crisis. Discussions held at our 14 August meeting2 were based upon these reports.

For the Deputy Director (Plans):

W. E. Colby

.

.

Attachment 1 [3]

SUBJECT

Provisions of the Constitution which Deal with the Succession to the Presidency

1. The President and the Vice President of South Vietnam are elected for five year terms. after initial election they are eligible for reelection for two more terms and can therefore serve a total of 15 years. Consequently, if Diem remains in office, he can run for re-election in 1966 for the third and final time, unless the Constitution is amended in the interim. See Article 32.

2. Article 33 notes that apart from death in office, the President may, after a medical examination, be declared incapacitated because of serious illness by a four-fifths majority of the total number of delegates in the National Assembly. Also, he may tender his resignation to the National Assembly, and Article 33 puts no limitations upon his reasons [Page 570]for resigning. Article 33 also provides for the President’s deposition by the Special Court of Justice, which consists of the President of the High Court of Appeals and 15 deputies elected by each house of the National Assembly, or 30 in all.

3. The Constitution provides for the simultaneous election of the President and Vice President. In the event of departure of the former from office for any reason, it is further provided that the Vice President shall assume the title and office of President, with full rights and duties, for the balance of the five year term. If both the President and the Vice President fail to complete their term, however, an interim caretaker arrangement is prescribed as indicated below.

4. Article 34 provides that in a circumstance in which there is no President and no Vice President, the President of the National Assembly shall temporarily exercise the function of the President of the Republic in order to expedite current affairs and to organize the election of a new President and a new Vice President within a maximum period of two months.

5. Articles 41 and 42 conceivably could have some bearing on this subject. Article 41 provides that for reasons of emergency the President may, between two sessions of the National Assembly, sign orders in council (meaning, presumably, that he can govern by decree). Article 42 provides that in case of emergency, war, internal disturbances or financial or economic crisis, the National Assembly may vote a law conferring on the President the power to sign orders in council for a definite time and within definite limitations, with a view to enforcing the policy defined by the National Assembly in the law by which it delegates power to the President. Article 42 says nothing one way or the other about whether the National Assembly could pass such a law in favor of a former President of the National Assembly who might be temporarily exercising the function of President of the Republic as prescribed under Article 34. In other words, the Constitution does not provide a mechanism under which a caretaker head of state may govern by decree although neither is forbidden.

.

.

Attachment 2 [4]

SUBJECT

The Possibility of Ngo Dinh Nhu Succeeding President Ngo Dinh Diem

1. The circumstances of President Ngo Dinh Diem’s departure from the scene will be an extremely important predeterminant to Ngo Dinh Nhu’s succession as President of South Vietnam. The possibilities include:

a. Resignation

b. Death by natural or accidental means

c. Death by assassination

d. Overthrow by coup d’etat, possibly, but not necessarily involving death.

2. Nhu is, of course, a member of the National Assembly, Khanh Hoa Province being his home constituency. Given the elimination of Diem, it therefore follows that Nhu could, without violating the constitution, aspire under Article 34 to exercise the powers of the President for a period not exceeding two months, if he could first persuade both Vice President Nguyen Ngoc Tho and Truong Vinh Le, President of the National Assembly, to resign their present offices, and then contrive his own election by the Assembly as successor to Le. Nhu would then have two further months during which to arrange and win a general election which would legally install him in the office of President. Vice President Tho, in this connection, represents an imponderable. Although he has never been considered a particularly strong man, he is probably not a cipher like Le and has never had an opportunity to show his mettle. It is possible that in a Government of Vietnam (GVN) crisis Tho might, on his own initiative, generate enough support to thwart Nhu’s ambitions, even if he might not ultimately succeed in maintaining himself in the Presidency long enough to finish out the constitutional term. Although it is extremely difficult to assess the likelihood that Nhu could successfully carry off this gambit, it is technically possible and could be done within the letter of the law, if not its spirit, provided Diem had left office under circumstances not involving a coup d’etat as such. It is clear that Nhu, second only to Diem, is at this time the strongest political power in Vietnam.

3. In the aftermath of the fourth possibility, namely violent overthrow of Diem, Nhu’s chances of succession would be poor, whether he tried to do so by either constitutional or unconstitutional means. While perhaps conceding Nhu’s competence to hold high office, in terms of experience, organizational capability, and as the driving force [Page 572]behind the strategic hamlet program, etc., there exists considerable opposition to him among the educated and articulate elements of the population, including the military. Unquestionably, his greatest liability is Madame Nhu, towards whom these same elements express an intense and indeed very personal hostility on the ground that she is vicious, meddlesome, neurotic, or worse. Whether this opposition to Nhu and his wife is based on cold logic or on supercharged emotions is immaterial, it is important because it exists. It would be difficult, if not almost impossible, for Nhu to install himself in office, by any method whatever, after the removal of his brother by a coup d’etat. Nhu and his wife would be fortunate to escape with their lives, and in fact there have been reports of at least one plot in which the Nhus would be murdered, but Diem retained in power to preside over a reoriented GVN.

4. In a conversation with an American observer on 25 June (TDCSDB-3/655,297 and CSDB-3/655,373),5 Nhu gradually worked himself into a highly emotional state of mind. Among other things he expressed strong opposition to Diem and his government, to such an extent that it would be unwise to exclude totally the possibility that Nhu would be capable of attempting a coup d’etat against Diem. This is not the first time Nhu has expressed himself so violently. In a conversation about two months ago, in which Dang Duc Khoi interpreted for Nhu and two Time/Life staffers, Nhu flatly said that the present regime (though not necessarily Diem himself) must be destroyed. He repeated this statement several times and lent emphasis to it by resorting to the Latin “Carthago delenda est”. On many occasions in the past he has then qualified such remarks by saying that he views the Diem regime as a transitional stage and the child of historical necessity, but neither to the Time/Lifers nor to the American observer on 25 June did he express such an intermediate point of view. In general, Nhu’s chances for succession to the Presidency tend to diminish as the extent of violence attending Diem’s removal increases, but there does remain a possibility that Nhu could attain the Presidency even in a violent situation, perhaps even including assassination of Diem, provided such situation had been organized by Nhu and was controlled by him.

5. The key to any plan to prevent Nhu’s accession to the Presidency will be Vice President Tho, and the best plan would be to form a nationally supported action committee, outside the present government, whose task would be, in the event of Diem’s departure, to assist Tho to attain the Presidency and then to maintain himself in power as prescribed by the Constitution.

6. We are pessimistic about the possibility of improving Nhu’s domestic or international image by any means which we can envision. He has been the subject of volumes of adverse comment both in Vietnam and abroad, and the importance of Madame Nhu as a liability has been mentioned above. So far as the Army of the Republic of Vietnam (ARVN) is concemed, it can probably be said that Brigadier General Huynh Van Cao, Commander, IV Corps, is the only general officer who has a reputation of having unequivocally supported Nhu thus far—even this statement must be qualified, however, by noting that it is a moot point whether the troops of the two divisions in Cao’s command would remain loyal to him. It thus follows that it would be as difficult to raise Nhu’s stature in the ARVN eyes as in the case of the Vietnamese and foreign public at large. As the ARVN commanders are certainly fully aware, Diem has always exercised close personal control over the assignment of his top military leaders, and the military leaders have no compelling reason for being deeply loyal to Nhu on this score.

7. The relationship between Nhu and Ngo Dinh Can involves a number of complexities. The two brothers have differed on many issues over the years and have constructed internal political organizations which frequently compete with one another on such matters as appointment to lower and medium level jobs and access to lucrative economic franchises. Madame Nhu is again a factor, in that she and Can detest each other. Additionally, Can has often expressed a low opinion of Nhu’s judgment and practical ability as a leader. Nevertheless, in a crisis involving Nhu’s efforts to attain the Presidency, after—and only after—Diem’s disappearance from the scene, Nhu could probably count upon Can’s assistance and would make strenuous efforts to obtain it. A large measure of Can’s power in Central Vietnam is derived from support from Saigon, and to retain that power over a long period, he must have continued support. Can would reason that with Nhu in office in Saigon, he would stand a better chance of continued support than he would from any other leadership. Can’s influence during a crisis period would be in a measure independent of Saigon, in that it is based upon a sense of identification with him on the part of provincial authorities, both civil and military, who obtained and hold their own positions with, at the very least, his concurrence. Can’s hold over his subordinates is not so much a matter of their loyalty to him as a realization on their part that without him they could very likely lose their own positions. In speculating upon Can’s relations with Nhu, and his likely course of action if the latter makes a bid for power, past experience suggests that Can, in a crisis, cannot always be counted upon to play a rational role, even in terms of his own best interests. Though a shrewd politician, he nevertheless has [Page 574]several times shown a tendency to panic in emergencies, or simply to withdraw in the face of situations which he regards as presenting difficult problems.

8. In conclusion, Nhu’s chances of achieving the Presidency are assessed as follows:

a. In a situation other than a coup d’etat directed against Diem, Nhu’s chances of initially taking over the Presidency are fair.

b. In a coup d’etat against Diem, it would be almost impossible for Nhu tQ become President. In fact, he and his wife could very well be victims of the coup.

c. If Nhu should initially take over the Presidency, his chances of solidifying his position and maintaining himself in power over an extended period are poor.

.

.

Attachment 3 [6]

SUBJECT

Contingency Planning for Succession Crisis

.

Section I: The Stable Transfer of Power

1. Vice President Nguyen Ngoc Tho would, at least initially, succeed to the Presidency through the normal constitutional processes should anything happen to President Ngo Dinh Diem. Tho’s possible succession immediately presents basic policy questions requiring a United States Government decision. If Diem should leave the Presidency under any circumstances whatever, constitutional succession of Tho would be the most desirable next step and the least dangerous in terms of both Vietnamese and U.S. Government self-interest. Implicit in this statement would be a decision (a) to strengthen Tho’s position by all the means at our disposal, as soon as Diem was out of the way, and (b) to oppose a power grab by Nhu, either initially or at some later date. It is obvious that if Diem should be overturned in a chaotic and violent situation, it might be extremely difficult for the U.S. Government to contribute significantly to bringing the situation under control. In this eventuality the most readily presentable outcome would probably be some form of military junta or other “abnormal transfer of power”.

2. A U.S. Government decision to back the constitutional succession of Tho would be thus based on a number of factors:

a. The conclusion that Nhu’s chances of maintaining himself in power for an extended period are poor.

b. Acceptance of the opinion that, regardless of his chances of survival, Nhu’s past behavior and that of his wife are such that we could not tolerate him as president, in terms of U.S. Government policy.

c. Agreement that Tho represents the only presently foreseeable alternative to Nhu who would have a fair chance of survival and whom we might be able to guide along lines acceptable to U.S. Government policy.

d. Acceptance of the view that strong and immediate expressions of U.S. Government support of Tho, following the departure of Diem, would make it more difficult for Nhu to attract and consolidate various Vietnamese power factors which he would need to install and maintain himself m power.

3. We should be under no illusions as to the sanctity of the Vietnamese constitution in the eyes of many Vietnamese. Some of its provisions are a legal fiction (e.g., prohibitions against illegal arrest, brutal treatment, etc.) and, in any case, the constitution has not existed long enough to develop deep-rooted prestige in terms of tested historical precedent. From the American point of view, however, the constitution probably does provide the best available tool with which to force a succession solution which we can accept, and thwart the ambitions of Nhu, whom we cannot accept, in such a way as to maintain a tenable U.S. Government policy stance in the eyes of American and world opinion.

.

Section II: Abnormal Transfer of Power

1. It is difficult to forecast with any degree of confidence how an abnormal transfer of power might come about, nor precisely who might be involved. General possibilities include the following, descending order of likelihood:

a. A non-communist coup d’etat by the army, perhaps drawing on civilian oppositionists, though not necessarily.

b. A palace” coup d’etat, perhaps engineered by Dr. Tran Kim Tuyen and his colleagues, directed against the entire Ngo family (probably with cooperation of the military).

c. A “palace” coup d’etat engineered by Nhu in an effort to unseat Diem and install himself in office.

d. A communist coup d’etat mounted by the Viet Cong.

2. Key power centers among the military and police services are as follows:

a. Presidential Guard. Strength 2,500. Heavily armed with ten M-24 tanks, six M-113 armored personnel carriers, six M-114 armored personnel carriers, vehicles with mounted quad 50’s, recoilless rifles, bazookas. Some personnel billeted on palace grounds, but most are at other locations in Saigon. This unit will probably remain completely loyal to Diem. There is strong friction between the Presidential Guard and the Airborne Brigade.

b. Armor command, which is controlled by the Joint General Staff UGS) and has subordinate squadrons under operational control of corps commanders (except III Corps, where the JGS still exercises operational control). There are considerable armor units scattered at various points in and around Saigon. These units could, under their own power, be brought into play within various periods of time up to four hours, depending upon their distance from the center of the city. The different units of the 1st armor squadron are the most significant as they have many access routes to Saigon and cannot easily be blocked. Owing in considerable part to the divisive effect of the Buddhist question, the loyalty of the armor command to Diem may have been impaired.

c. Airborne Brigade. There are six battalions, all based in the vicinity of Saigon. Whenever trucks are made available to one of the battalions for an operation, an armor unit is placed on alert. Recently armor units have been attached to two airborne units in an operation near Saigon. Airborne Brigade has mounted one coup d’etat, and indications are that it might be willing to mount another. Many of the key officers participated in the first coup, and some have recently expressed regret that it did not succeed. The loyalty of the Airborne Brigade to Diem is very doubtful.

d. Marine Brigade. There are four marine battalions. The 3rd battalion is based near Saigon, and the 4th battalion is currently stationed in the city to help during the crisis situation. The loyalties of the Marine Brigade were split during the 1960 coup.7 Diem has worked hard to gain the marines’ loyalty, and he has probably succeeded. The Brigade Commander, however, has just rotated battalions on emergency duty in Saigon, thus removing from the city a strong Catholic battalion commander and replacing him with a Buddhist whose loyalties, while unknown, might be mixed.

e. Ranger Companies. The loyalty of these companies, of which there are perhaps 200, is difficult to assess. Some companies reportedly were formed predominantly of Catholics. A number of the companies have been brought into Saigon during the Buddhist situation. In a crisis they will be led by picked Vietnamese Special Forces officers who are considered loyal to the Diem regime. The Ranger Commander, Colonel Ton That Xung, has no great loyalty to the regime.

f. ARVN Corps Units:

(1) III Corps. Troops from the III Corps would be the first to arrive in Saigon during a crisis, apart from special units, such as those mentioned above. Brigadier General Ton That Dinh is reportedly engaged in coup plotting, but the information is rather scanty on this point.

(2) IV Corps. The Corps Commander, Brigadier General Huynh Van Cao, is considered to be the general most loyal to Diem. It is doubtful, however, that he could control the two divisions under his command unless there was an identity of interests between them and himself. The 7th Division Commander, Lieutenant Colonel Bui Dinh Dam, is said to be loyal to Secretary of State Nguyen Dinh Thuan. The troops of the IV Corps could be [Page 577]blocked from entering Saigon by the destruction of several highway bridges or by the second armor squadron, which holds a potential locking position at My Tho.

(3) The I Corps and the II Corps are too far from Saigon to play an immediate role in a coup crisis.

g. Navy. Captain Ho Tan Quyen, Navy Commander, personally led two companies of marines to the defense of Diem in the 1960 coup, and is generally believed to be loyal. The Navy vigorously defended the palace against the air attack on 27 February 1962.[8]

h. Air Force. It is at least doubtful that the air force would defend Diem. Several high level air force officers have advocated a coup d’etat.

i. Police and Security Services:

(1) The latest strength figures show 21,000 uniformed regular police, of which 5,900 are in Saigon, and 1,301 combat police, of which 534 are in Saigon. So far as is known, the combat police have no heavy weapons except a few old Malayan (British) armored cars and a very few 30 caliber machine guns. The uniformed police have nothing heavier than submachine guns.

(2) During the 1960 coup, large numbers of Saigon police, including several of their leaders, absented themselves from their duty posts and thus were not of help to the government. There is no reporting to suggest that leaders of the police could be counted among the oppositionists, but conversely there is little to suggest that the police would be any more effective in behalf of the regime than they were the last time, if another coup should be attempted. An important factor is that the police are well aware that they are unable to stand up against heavily armed regular military units.

3. Even if the foregoing assessment of the loyalties of the armed services and police is not certifiably accurate, it can be said, with some confidence, that the regime has sustained a significant loss of prestige and support in these services. The Buddhist unrest of the past two months has had a divisive effect, and in a new crisis the Diem government would be leading from a much weaker position than in November 1960.

4. Conclusions and recommendations: In the event of an attempted coup d’etat, there will be an initial period of confusion, perhaps characterized by fighting in the streets of Saigon and other disturbances. This phase may be a matter of hours, or it may extend over several days. After this period, it will be clear either that Diem has put down the coup and will remain in office, or that he has failed in this objective. The following actions will be called for from the U.S.:

a. Initial period of confusion. All assets will be utilized to obtain as much information as possible-identify coup leaders, their plans, the extent of their armed support, etc. During this period it seems doubtful that the U.S. Government could take any definitive position. If Diem should succeed in putting down the coup, he will later resent the U.S. Government inaction, but this cannot be helped.

b. Diem victory. If Diem wins, or if the indications that he is going to do so are sufficiently convincing, the U.S. Government will have no alternative but to issue a statement reaffirming support.

c. Successful coup d’etat. The U.S. Government position should be to intercede with the coup leaders to the extent that this may be feasible to urge that they set up a stable, broadly based, anti-communist and anti-neutralist regime. They should be urged to put as good a face as possible on the new government, in terms of its legality and constitutionality, putting Tho in office as Diem’s successor as provided under the constitution. If the coup leaders are a form of military junta we should still urge them to utilize Tho, even if only as a front man. It should be pointed out that in attempting to influence American and world opinion in favor of the new regime, the task will be more easily done if the new regime installs itself in an orderly way.

d. Unavailability of Tho. The remaining contingency is that the coup will succeed, but that Tho either is swept away in the course of it or is unacceptable to the ruling group, even as a front man. In this situation, and bearing in mind the need to put a facade of respectability on the new government, the best, if not the only U.S. Government course, would be to recognize the status quo and take all possible steps to influence the junta to install a broadly based government which would also utilize competent civilians.

5. A change of government in Vietnam could occur at any time, with little or no warning and in an orderly or disorderly fashion. It is recommended that the policy questions herein presented be resolved as quickly as possible, in order that we can move quickly in Saigon if the need arises.

.

.

Attachment 4 (9)

SUBJECT

Vietnamese Personalities Who Might Play a Dominant Role in a Succession Crisis

1. The type of succession crisis is the determining factor in judging which personalities will play important roles. Those persons involved in a stable transfer of power are likely to be different from those figuring prominently in an abnormal situation, e.g., an assassination or an attempted coup d’etat. However, there will be some overlap in the personalities listed due to the fact that certain key military units provide a common denominator in the analysis of any succession crisis. The degree of loyalty toward the regime and the probable actions of [Page 579]the commanding officers, the dominant officers and the men in these key units must be considered by participants in any succession crisis, since they are the final arbiters re success or failure in establishing a successor government.

2. The dominant personalities of the key units:

a. Lt. Col. Nguyen Ngoc Khoi, CO Presidential Guard. All reports indicate that Khoi is strongly loyal to President Diem, Ngo Dinh Nhu and Ngo Dinh Can. Following the 11 November 1960 coup attempt, Khoi assumed command of the demoralized guard, and proved highly capable in the improvement of the morale and the efficiency of the unit by intensive training, including patrol action against the Viet Cong near Saigon. High morale combined with heavy armament make the guard an important power center.

b. Col. Nguyen Van Thien, CO, Armor Branch. A devout Buddhist from Central Vietnam, Thien has expressed dissatisfaction with the regime apparently because of current Buddhist crisis. The Armor Branch has no operational control over armor units and is the repository for officers not trusted by the regime. Chief of Staff Major Nguyen Dinh Bang, Chief of Operations Captain Nguyen Quang Nguyen, and Major Duong Hieu Nghia, a Dai Viet, are among this group. They are listed here because they have influence among the officers and men of the armor squadrons. This is especially true of Thien.

c. Major Huynh Ngoc Diep, CO, First Armor Squadron, outskirts Saigon. A passionate defender of the regime in the Buddhist crisis, Diep is undoubtedly loyal. Strongly pro-regime company commanders Captain Bui Nguon Ngai and Captain Tran Van Thoan assist Diep to maintain the loyalty of the squadron to the Government of Vietnam (GVN).

d. Major Nguyen Van Ba, CO, Second Armor Squadron, two hours from Saigon. His loyalty to the regime is unknown. He is highly regarded by Col. Thien and commands a unit whose composition is mostly Buddhist. Probably Ba would respond to Thien’s orders in a crisis.

e. Col. Cao Van Vien, CO, Airborne Brigade. Vien describes himself as the only loyal officer to the GVN in the Airborne. He is not popular with the men, but is respected because of his leadership ability. In a crisis, he would probably not be able to rally the Airborne behind him against a coup with good potential success.

f. Major Ho Tieu, Second Task Force Commander, Airborne. Tieu participated in the aborted 11 November 1960 coup and frequently expresses regrets that it failed. He is considered, like most Airborne officers, as highly likely to join coup forces, and may be able control the Airborne as a unit.

g. Lt. Col. Le Nguyen Khang, CO, Marine Brigade, Saigon, is a nominal Buddhist from North Vietnam. Privately, he has expressed some dissatisfaction with the regime, but is believed to be strongly loyal to the GVN. He is an exceptional officer as commander, trainer, and in staff work. He has won the loyal support of almost all his subordinates because of his interest in their welfare. He could probably swing the Brigade as a unit behind the regime in a crisis.

h. Captain Nguyen Van Tinh, CO, Fourth Battalion, Marine Brigade. Located in Saigon. Tinh is regarded by advisors as an exceptional officer. He is very close to Khang, but nothing is known of his loyalty to the regime.

i. Captain Ma Viet Bang, CO, Third Battalion, Marine Brigade, Saigon. Bang is a maverick in the Brigade and is considered the least likely Battalion CO to remain loyal to Khang and the regime.

j. Col. Le Quang Tung, Commander, Special Forces, Saigon. Tung is a key officer in the Can Lao party from Central Vietnam. Both Tung and his outfit are considered to have unquestioned loyalty to the regime, and reports concerning various coup plots refer to the necessity of eliminating Tung.

k. Col. Huynh Huu Hien, CO, Air Force, Saigon. A nominal Buddhist, Hien supports the regime but not strongly. He is commander of an Air Force whose senior officers have expressed extreme criticism of the regime. Hien is close to Brigadier General Nguyen Khanh, CO, II Corps, and would probably support Khanh if the latter organized a coup.

1. Lt. Col. Nguyen Cao Ky, CO, First Transport Group, Air Force, is a swashbuckler type and idolized by pilots. He has many adherents among Air Force officers and is known to be close to Tran Kim Tuyen.

m. Captain Ho Tan Quyen, CO, Navy, led two companies of Marines to aid President Diem during the 11 November 1960 abortive coup. He is considered loyal to the regime and is a capable administrator but has had little background experience for his present position.

n. Brigadier General Ton That Dinh, CG, III Corps, bordering Saigon on the North. If any unit could be considered as the key unit, this is it. Dinh is a member of the Can Lao and nominally a Catholic. He has been reported as plotting a coup, but nothing is definitive. Dinh is an opportunist who would probably choose the winning side in a crisis.

o. Col. Nguyen Van Thien, CO, Fifth Division, III Corps, is a Catholic from Central Vietnam. A supporter of Ngo Dinh Nhu, he is probably loyal to the regime. There is no information on Thien’s ability to command the loyalty of his division, which has a high percentage of Nungs.

p. Brigadier General Huynh Van Cao, CG, IV Corps, bordering Saigon on the South, is probably loyal to the regime. He is a Catholic and a member of the Can Lao. Highly intelligent with an excellent record as a division CO, there is some doubt if he could swing the Corps as a unit to support the regime in a crisis.

q. Lt. Col. Bui Dinh Dam, CO, Seventh Division, immediately South of Saigon, is a Catholic from North Vietnam. Dam is close to Major General Tran Van Minh, Permanent Secretary General, Ministry of National Defense, and Inspector General, ARVN, and Secretary of State at Presidency Nguyen Dinh Thuan. He would be likely to support the latter in a crisis. According to Gen. Minh, Dam would support a nationalist, anti-communist movement aiming at overthrow of the regime.

r. Brig. Gen. Mai Huu Xuan, CO, Quang Trung Training Center, is a key figure because Quang Trung has a large quantity of weapons and is close to Saigon. Xuan is a Buddhist from South Vietnam, and is believed to be a dissident, but to an unknown degree. He is friendly [Page 581]with Brigadier General Pham Xuan Chieu and Major General Tran Van Don. He is an excellent administrator and an experienced security officer.

s. Col. Phan Dinh Thu (nickname, Lam Son), CO, Thu Duc Reserve Officers School, is a Buddhist from Central Vietnam and close to Ngo Dinh Can. The regime has made efforts to insure Thu’s loyalty He was promoted to a full colonel and his promotion was made permanent; he was awarded the National Order Third Class, which previously was given to only three other officers. Thu’s loyalty is difficult to assess, but he certainly has the courage to mount a coup if he is so inclined. Thu Duc, which is near Saigon, has many students who are discontented because they were drafted and for various other reasons.

3. The personalities who would be involved in a stable transfer of power and who might be recommended to Vice President Tho for appointment to the key positions cited are:

a. Major General Duong Van Minh as Chief, Joint General Staff. “Big Minh” is close to Tho and is a Southerner. He probably has more prestige with other Army officers than any other single officer, and could swing the Army behind Tho.

b. Brigadier General Le Van Kim as Chief of Staff, JGS. He is probably the best staff man in the Army and its most fully qualified officer. He is close to General Duong Van Minh.

c. Maj. Gen. Tran Van Minh, as alternate to General Kim as COS, JGS. He is a capable staff man but not as good as Kim. He is a Southerner and close to Duong Van Minh.

d. Nguyen Dinh Thuan as Secretary of State at Presidency. Tho may not approve of this appointment as Thuan is publicly associated with the present regime. However, Thuan is by far the most capable civil servant extant and works well with the U.S. mission.

e. Dr. Pham Huv Quat, former Dai Viet leader and founder of The Front for National Unity, as an alternate to Thuan. He is a former Minister of Defense and Minister of Education, and helped draft the code of military justice and the curriculum now used m the public schools. He is a moderate oppositionist.

f. Tran Trung Dung as Secretary of State/Assistant Minister of National Defense. Formerly held this position, as well as other public posts and is a good administrator. He has impressed American officials m the past with his ability.

g. The Ministries of Interior, Civic Action, and Information are key ministries. (Directorate General of Information should be elevated in status.) The following list of qualified men should be presented to Tho for serious consideration for appointment to these or other Cabinet positions:

(1) Tran Van Lam, Ambassador to New Zealand and Australia. A Southerner, former National Assembly President, and a delegate for the southern provinces.

(2) Tran Quoc Buu, President of the General Confederation of Vietnamese Labor. He turned down the Vice Presidency at one time, is dedicated to the cause of labor, and is honest and intelligent.

(3) Tran Kim Phuong, Charge d’Affaires in Malaya and Consul General in Singapore. One of the younger men who is qualified for a high rank. He has impressed American officials with a mature outlook and grasp of problems, particularly those connected with foreign affairs and economics.

(4) Tran Le Quang, Secretary of State for Rural Affairs: He has handled a difficult job well because he is a generally good administrator and understands peasant problems.

(5) Pham Khac Suu, an oppositionist now under sentence for participation in 11 November 1960 abortive coup d’etat. He is included here because he is held in high Dublic regard, and is renowned for personal and moral courage. He could be the means of selling the public on the sincerity of Tho’s government.

(6) Dinh Trinh Chinh, Counselor at Law, is highly regarded by many oppositionists. He has a brilliant mind, particularly in the political field. He is regarded by some Vietnamese as a Tuyen man, but this is not true. Politically ambitious, he would work well with Americans, whose viewpoint on anti-communist war he largely shares.

(7) Luu Van Tinh, Director General of Budget and Foreign Aid and also acting chief of the Foreign Exchange Office. He is generally accorded recognition by U.S. mission economists as quite knowledgeable in his field. Probably he should be only appointed as an economist or to a position with similar functions to those which he now holds.

(8) Brigadier General Le Van Kim, has been proposed as COS, JGS, but he could also fill position as Minister of Interior or of National Defense.

4. Power grab by Ngo Dinh Nhu. It is almost impossible to categorize those who would support Nhu in this venture, and who would turn on him. His assets include the ability to divide his opposition, considerable political acumen, support of his brother Ngo Dinh Can (a case of preserving Can’s own position) and a few persons who depend upon Nhu for their own positions or who genuinely feel Nhu is necessary for the stability of the country.CIA feels that he could reasonably expect support from: Ngo Dinh Can, Lt. Col. Nguyen Ngoc Khoi, Lt. Col. Le Quang Tung, General Huynh Van Cao, Lt. Col. Le Nguyen Khang, Col. Nguyen Van Thieu, Major Huynh Ngoc Diep, and Madame Nhu. Gen. Dinh could be expected to give support to Nhu if he thought that the latter had a good chance of success.

5. Personalities involved in coups d’etat. All officers listed in paragraph 2 will figure in varying degrees of importance in any coup. Their reaction will depend upon who the coup leaders are, and their chances of success. Some, like Nguyen Ngoc Khoi will fight for the regime, others, e.g., Major Ho Tieu will probably be against it; most, if not actually part of the coup, will wait and see how the coup is going before commitment. CIA does not assess many high ranking officers as having the necessary courage to initiate genuine coup. Brig. Gen. Do Cao Tri, CO, First Division, I Corps, and dominant officer in that [Page 583]Corps, Col. Lam Son, Brig. Gen. Nguyen Khanh, CG, II Corps, possess this moral courage. Other possibilities are, in lesser degree, Duong Van Minh and Maj. Gen. Tran Van Don, Commander, Land Forces. CIA still does not have sufficient information accurately to assess possibilities of a revolt by a group composed solely of captains, majors, or lieutenant colonels.

6. CIA is well aware most civilian old line oppositionists want the regime deposed. Many engaged in coup plotting to some extent, but so far this amounts only to talk without adequate military backing. Good examples of this type oppositionist are the “caravellistes”. An exception may be Tran Kim Tuyen who reportedly is engaged in serious coup plotting, as has been reported.

7. In the event of a successful coup, CIA believes a great effort should be made to convince the leaders (who would probably be some form of military junta) to honor constitutional procedure as far as possible. The United States may well be confronted with a fait accompli in which civilian leaders have been appointed, but the recommendations contained in paragraph 3 provide a good basis for negotiations. CIA has yet to discover an outstanding civilian personality acceptable to all factions.

8. Assassination may be an integral part of projected coups or may be done in hope that something better will somehow emerge from the resulting chaotic situation. This was apparently the plan of the instigators of the palace bombing in February 1962. Tran Kim Tuyen is allegedly plotting a palace coup with assassination of the Ngo family planned. Paragraph 3 still appears valid in such a case but with this difference, the U.S. should notify appropriate military leaders that the Tuyen group is not acceptable and ask them to install Nguyen Ngoc Tho as President. If this is not done, it is likely that coup will follow coup in an increasingly anarchic situation.

.

NOTES:

[1] Source: Department of State, Vietnam Working Group Files: Lot 67 D 54, POL 26, Coup Rumors. Secret. Copies of the covering memorandum and the attachments were sent to Krulak and Forrestal.

[2] No record of these discussions has been found.

[3] Secret.

[4] Secret.

[5] Neither found.

[6] Secret.

[7] For documentation on the unsuccessful coup of November 1960, see Foreign Relations, 1958–1960, vol. I, pp. 631 ff.

[8] For documentation on the air attack on the Presidential Palace in Saigon, see Foreign Relations, 1961–1963, vol. II, Documents 87 ff.

[9] Secret.

.

.

Source:

https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1961-63v03/d256

.... o ....

256. BIÊN BẢN GHI NHỚ CỦA PHÓ GIÁM ĐỐC KẾ HOẠCH, CƠ QUAN TÌNH BÁO TRUNG ƯƠNG CIA (RICHARD HELMS), GỬI PHỤ TÁ NGOẠI TRƯỞNG CÁC VẤN ĐỀ VIỄN ĐÔNG (ROGER HILSMAN) [1]

Washington, ngày 16 tháng 8 năm 1963.

CHỦ ĐỀ

Các ước tính về tình hình miền Nam Việt Nam

Kèm theo đây là những ước tính do CIA ghi nhận ở Sài Gòn liên quan đến sự bất ổn của Chính phủ Việt Nam và khả năng xảy ra một cuộc đảo chính do cuộc khủng hoảng Phật giáo đang tiếp diễn gây ra. Các thảo luận tại cuộc họp ngày 14 tháng 8 [2] của chúng tôi đều dựa trên những báo cáo này.

Để gửi tới Phó Giám đốc (Kế hoạch):

W. E. Colby (CIA, Giám đốc về Viễn Đông)

.

.

Đính kèm 1 [3]

CHỦ ĐỀ

Các điều khoản trong Hiến pháp VNCH về việc kế nhiệm Tổng thống.

1. Tổng Thống và Phó Tổng Thống miền Nam Việt Nam được bầu với nhiệm kỳ 5 năm. Sau cuộc bầu cử đầu tiên, họ có đủ điều kiện để tái tranh cử thêm hai nhiệm kỳ nữa và do đó có thể phục vụ tổng cộng 15 năm. Do đó, nếu Tổng Thống Diệm vẫn tại vị, ông Diệm có thể tái tranh cử vào năm 1966 lần thứ ba và cũng là lần cuối cùng, trừ khi Hiến pháp được sửa đổi tạm thời. Xem Điều 32.

2. Điều 33 ghi nhận rằng, ngoài trường hợp chết khi đang đương chức, Tổng Thống sau khi khám sức khỏe có thể bị đa số 4/5 tổng số đại biểu Quốc hội tuyên bố mất khả năng lao động vì bệnh nặng. Ngoài ra, ông có thể nộp đơn từ chức trước Quốc hội và Điều 33 không đặt ra giới hạn nào về lý do từ chức của ông. Điều 33 cũng quy định Tòa án Tư pháp đặc biệt sẽ lấy lời khai Tổng thống, bao gồm Chánh án Tòa kháng án cấp cao và 15 đại biểu do mỗi viện của Quốc hội bầu ra, tổng cộng là 30 người.

3. Hiến pháp quy định bầu Tổng Thống và Phó Tổng Thống cùng một lúc. Trong trường hợp người cũ rời nhiệm sở vì bất kỳ lý do gì, còn có quy định rằng Phó Tổng thống sẽ đảm nhận chức danh và chức vụ Tổng thống với đầy đủ các quyền và nghĩa vụ trong thời gian còn lại của nhiệm kỳ 5 năm. Tuy nhiên, nếu cả Tổng Thống và Phó Tổng Thống đều không hoàn thành nhiệm kỳ của mình thì việc sắp xếp người chăm sóc tạm thời sẽ được quy định như dưới đây.

4. Điều 34 quy định trong trường hợp không có Tổng Thống và Phó Tổng Thống thì Chủ tịch Quốc hội tạm thời thực hiện chức năng Tổng Thống để giải quyết công việc hiện hành và tổ chức bầu cử Quốc hội, Tổng Thống mới và Phó Tổng Thống mới trong thời hạn tối đa là hai tháng.

5. Điều 41 và 42 có thể có liên quan đến chủ đề này. Điều 41 quy định rằng vì lý do khẩn cấp, Tổng thống có thể, giữa hai kỳ họp của Quốc hội, ký các mệnh lệnh trong hội đồng (có nghĩa là ông có thể điều hành bằng sắc lệnh). Điều 42 quy định rằng trong trường hợp khẩn cấp, chiến tranh, nội bộ hoặc khủng hoảng tài chính hoặc kinh tế, Quốc hội có thể biểu quyết một đạo luật trao cho Tổng thống quyền ký các mệnh lệnh trong hội đồng trong một thời gian nhất định và trong những giới hạn nhất định, nhằm mục đích thực thi chính sách do Quốc hội quy định trong luật phân quyền cho Tổng thống. Điều 42 không nói gì bằng cách này hay cách khác về việc Quốc hội có thể thông qua luật như vậy để ủng hộ một cựu Chủ tịch Quốc hội, người có thể tạm thời thực hiện chức năng Tổng thống nước VN Cộng hòa theo quy định tại Điều 34 hay không. Nói cách khác, Hiến pháp không quy định một cơ chế mà theo đó một nguyên thủ quốc gia tạm thời có thể điều hành bằng sắc lệnh mặc dù cả hai điều này đều không bị cấm.

.

.

Đính kèm 2 [4]

CHỦ ĐỀ

Khả năng Ngô Đình Nhu kế nhiệm Tổng thống Ngô Đình Diệm

1. Hoàn cảnh Tổng thống Ngô Đình Diệm rời bỏ chính trường sẽ là yếu tố vô cùng quan trọng quyết định việc ông Ngô Đình Nhu lên kế vị Tổng thống miền Nam Việt Nam. Các khả năng bao gồm:

a. Sự từ chức

b. Chết do tự nhiên hoặc do tai nạn

c. Chết do bị ám sát

d. Có thể bị lật đổ bằng cuộc đảo chính, nhưng không nhất thiết phải dẫn đến cái chết.

2. Ngô Đình Nhu, tất nhiên, đang là đại biểu Quốc hội, tỉnh Khánh Hòa là khu vực bầu cử quê hương của ông. Với việc loại bỏ Diệm, do đó, Nhu có thể, sẽ không vi phạm hiến pháp, mong muốn thực thi quyền lực của Tổng thống trong thời gian không quá hai tháng, nếu ông Nhu có thể thuyết phục được cả Phó Tổng thống Nguyễn Ngọc Thọ và Chủ tịch Quốc hội Trương Vĩnh Lễ cùng từ chức khỏi các chức vụ hiện tại của họ, và sau đó tự Nhu dàn dựng được Quốc hội bầu làm người kế nhiệm Trương Vĩnh Lễ. Sau đó, Nhu sẽ có thêm hai tháng để sắp xếp và giành chiến thắng trong một cuộc tổng tuyển cử nhằm đưa Nhu vào chức vụ Tổng thống một cách hợp pháp. Phó Tổng Thống Nguyễn Ngọc Thợ, trong vấn đề này, đại diện cho một điều không thể suy tính. Dù chưa bao giờ được coi là người đàn ông đặc biệt mạnh mẽ nhưng có lẽ Thơ không phải là bí ẩn như Trương Vĩnh Lễ và cũng chưa bao giờ có cơ hội thể hiện khí phách của mình. Có thể trong cuộc khủng hoảng của Chính phủ Việt Nam (GVN), Thơ có thể, theo sáng kiến riêng của mình, tạo ra đủ sự ủng hộ để ngăn chặn tham vọng của Nhu, ngay cả khi cuối cùng Thơ không thể thành công trong việc duy trì chức vụ Tổng thống đủ lâu để kết thúc nhiệm kỳ hiến pháp. . Mặc dù rất khó để đánh giá khả năng Nhu có thể thực hiện thành công ván cờ này, nhưng về mặt kỹ thuật thì có thể và có thể được thực hiện theo đúng nội dung của luật, nếu không phải là tinh thần của luật, miễn là Diệm đã rời nhiệm sở trong hoàn cảnh không liên quan đến đảo chính. Rõ ràng là ông Nhu, chỉ đứng sau ông Diệm, lúc này là người có quyền lực chính trị mạnh nhất ở Việt Nam.

3. Sau khả năng thứ tư, cụ thể là trường hợp có bạo lực lật đổ ông Diệm, cơ hội kế vị của Nhu sẽ rất thấp, cho dù ông Nhu cố gắng làm như vậy bằng các biện pháp hợp hiến hay vi hiến. Trong khi có lẽ thừa nhận Nhu có khả năng giữ chức vụ cao, về mặt kinh nghiệm, khả năng tổ chức, và là động lực đằng sau chương trình ấp chiến lược, v.v., vẫn tồn tại sự phản đối lớn đối với Nhu trong các thành phần có học thức, và lanh lợi thông minh trong khối dân VN, trong đó có quân đội. Không còn nghi ngờ gì nữa, gánh nặng lớn nhất của ông Nhu chính là bà Nhu, người mà cũng chính những phần tử này [trí thức VN] thể hiện thái độ thù địch cá nhân và mãnh liệt với lý do bà là người xấu xa, hay xen ngang, loạn thần kinh hoặc tệ hại hơn. Cho dù sự chống đối này đối với vợ chồng Nhu dựa trên logic lạnh lùng hay dựa trên cảm xúc quá khích đều không quan trọng, nó quan trọng vì nó tồn tại. Sẽ rất khó, nếu không muốn nói là gần như không thể, để Nhu có thể tự đảm nhận chức vụ, bằng bất kỳ phương pháp nào, sau khi lật đổ anh trai mình bằng một cuộc đảo chính. Vợ chồng Nhu sẽ may mắn thoát chết, và trên thực tế đã có báo cáo về ít nhất một âm mưu trong đó Nhu sẽ bị sát hại, nhưng Diệm vẫn giữ quyền lực để chủ trì một Chính phủ Việt Nam được tái định hướng.

4. Trong cuộc trò chuyện với một nhà quan sát Mỹ vào ngày 25 tháng 6 (TDCSDB-3/655.297 và CSDB-3/655.373),[5] Nhu dần dần rơi vào trạng thái tinh thần rất xúc động. Trong số những điều khác, ôngNhu  bày tỏ sự phản đối mạnh mẽ đối với Diệm và chính phủ của ông Diệm, đến mức sẽ là không khôn ngoan nếu loại trừ hoàn toàn khả năng Nhu có khả năng thực hiện một cuộc đảo chính chống lại Diệm. Đây không phải là lần đầu tiên Nhu thể hiện thái độ bạo lực như vậy. Trong cuộc trò chuyện cách đây khoảng hai tháng, Đặng Đức Khôi thông dịch cho Nhu và hai phóng viên của hai báo Mỹ TIME/Life, Nhu thẳng thừng nói rằng chế độ hiện tại (dù không nhất thiết phải là chính Diệm) phải bị tiêu diệt. Ông lặp lại tuyên bố này nhiều lần và nhấn mạnh nó bằng cách sử dụng cụm từ tiếng Latinh “Carthago delenda est”. Trong nhiều trường hợp trước đây, ông Nhu đã xác nhận những nhận xét như vậy bằng cách nói rằng ông coi chế độ Diệm như một giai đoạn chuyển tiếp và là đứa con của sự tất yếu lịch sử, nhưng cả 2 tờ báo Time/Life và cả nhà quan sát Mỹ vào ngày 25 tháng 6 đều không bày tỏ về cách nhìn chính phủ Diệm chỉ là trung gian. Nói chung, cơ hội kế vị Tổng thống của Nhu có xu hướng giảm đi khi mức độ bạo lực kéo theo việc phế truất Diệm tăng lên, nhưng vẫn có khả năng Nhu có thể giành được chức Tổng thống ngay cả trong một tình huống bạo lực, thậm chí có thể bao gồm cả vụ ám sát Diệm, với điều kiện như vậy, tình hình phải do Nhu tổ chức và do Nhu điều khiển.

5. Chìa khóa cho bất kỳ kế hoạch nào nhằm ngăn chặn Nhu lên làm Tổng thống sẽ là Phó Tổng thống Thơ, và kế hoạch tốt nhất sẽ là thành lập một ủy ban hành động được toàn quốc ủng hộ, bên ngoài chính phủ hiện tại, nhiệm vụ của ủy ban này là gì, trong trường hợp Diệm ra đi, giúp Thơ giữ chức Tổng Thống và sau đó duy trì quyền lực theo quy định của Hiến pháp.

6. Chúng tôi bi quan về khả năng cải thiện hình ảnh trong nước và quốc tế của Nhu bằng bất kỳ phương tiện nào mà chúng tôi có thể hình dung được. Ông Nhu là chủ đề của vô số bình luận bất lợi cả ở Việt Nam và nước ngoài, và tầm quan trọng của Bà Nhu như một gánh nặng pháp lý đã được đề cập ở trên. Theo quan điểm của Quân Đội Việt Nam Cộng Hòa (QLVNCH), có thể nói rằng Chuẩn Tướng Huỳnh Văn Cao, Tư Lệnh Quân Đoàn IV, là vị tướng duy nhất có tiếng là đã thẳng thắn ủng hộ Nhu cho đến nay— Tuy nhiên, ngay cả tuyên bố này cũng phải đủ điều kiện khi lưu ý rằng lính của hai sư đoàn dưới quyền chỉ huy của Cao có tiếp tục trung thành với ông ta hay không vẫn còn là vấn đề cần tranh luận. Do đó, sẽ khó nâng cao tầm vóc của Nhu trong mắt QLVNCH như trong trường hợp của công chúng Việt Nam và nước ngoài nói chung. Như các tư lệnh QLVNCH chắc chắn đã nhận thức đầy đủ, Diệm luôn thực hiện quyền kiểm soát cá nhân chặt chẽ đối với việc phân công các lãnh đạo quân sự hàng đầu của mình, và các lãnh đạo quân sự không có lý do thuyết phục nào để trung thành sâu sắc với Nhu về vấn đề này.

7. Mối quan hệ giữa Nhu và Ngô Đình Cẩn có nhiều vấn đề phức tạp. Hai anh em đã khác nhau về nhiều vấn đề trong nhiều năm và đã xây dựng các tổ chức chính trị nội bộ thường xuyên cạnh tranh với nhau về các vấn đề như bổ nhiệm vào các công việc cấp thấp và trung bình cũng như tiếp cận các quyền lợi kinh tế béo bở. Bà Nhu lại là một nhân tố khiến bà và Cẩn ghét nhau. Ngoài ra, Cẩn thường bày tỏ quan điểm thấp về khả năng phán đoán và khả năng lãnh đạo thực tế của Nhu. Tuy nhiên, trong một cuộc khủng hoảng liên quan đến những nỗ lực của Nhu nhằm giành được chức Tổng thống, sau – và chỉ sau khi – Diệm biến mất khỏi hiện trường, Nhu có lẽ có thể trông cậy vào sự trợ giúp của Cẩn và sẽ nỗ lực hết sức để đạt được điều đó. Phần lớn quyền lực của Cẩn ở miền Trung Việt Nam có nguồn gốc từ sự hỗ trợ từ Sài Gòn, và để giữ được quyền lực đó trong thời gian dài, ông Cẩn phải có sự hỗ trợ liên tục. Cẩn lý luận rằng với việc Nhu nắm quyền ở Sài Gòn, ông sẽ có cơ hội được tiếp tục ủng hộ tốt hơn bất kỳ lãnh đạo nào khác. Ảnh hưởng của Cẩn trong thời kỳ khủng hoảng sẽ ở mức độ độc lập với Sài Gòn, ở chỗ nó dựa trên cảm giác đồng nhất với ông về phía chính quyền cấp tỉnh, cả dân sự và quân sự, những người đã đạt được và giữ chức vụ riêng của mình với, tại thời điểm đó, ít nhất là sự đồng tình của anh ấy. Việc Can nắm giữ cấp dưới không phải là vấn đề lòng trung thành của họ đối với anh ta mà là việc họ nhận ra rằng nếu không có anh ta rất có thể họ sẽ mất đi vị trí của mình. Khi suy đoán về mối quan hệ của Cẩn với Nhu, và đường lối hành động có thể xảy ra của ông ta nếu Nhu muốn giành lấy quyền lực, kinh nghiệm trong quá khứ cho thấy rằng Cẩn, trong một cuộc khủng hoảng, không thể luôn được coi là đóng một vai trò hợp lý, ngay cả về mặt của chính ông t có. lợi ích tốt nhất. Mặc dù là một chính trị gia khôn ngoan, tuy nhiên ông Cẩn đã nhiều lần tỏ ra có khuynh hướng hoảng sợ trong những trường hợp khẩn cấp, hoặc đơn giản là rút lui trước những tình huống mà ôngCẩn cho là có những vấn đề khó khăn.

8. Tóm lại, cơ hội nắm quyền Tổng thống của Nhu được đánh giá như sau:

a. Trong một tình huống không phải là một cuộc đảo chính nhằm vào Diệm, cơ hội giành chức Tổng thống của Nhu bước đầu là rất lớn.

b. Trong một cuộc đảo chính chống lại Diệm, việc Nhu trở thành Tổng thống gần như không thể xảy ra. Trên thực tế, vợ chồng ông Nhu rất có thể là nạn nhân của cuộc đảo chính.

c. Nếu Nhu ban đầu đảm nhận chức vụ Tổng thống thì cơ hội củng cố vị trí và duy trì quyền lực của ông Nhu trong thời gian dài sẽ là rất ít.

.

.

Đính kèm 3 [6]

CHỦ ĐỀ

Lập kế hoạch dự phòng cho cuộc khủng hoảng kế nhiệm

.

Phần I: Chuyển giao quyền lực ổn định

1. Phó Tổng thống Nguyễn Ngọc Thơ, ít nhất là ban đầu, sẽ kế nhiệm chức vụ Tổng thống thông qua các thủ tục hiến pháp thông thường nếu có chuyện gì xảy ra với Tổng thống Ngô Đình Diệm. Khả năng kế vị của Thơ ngay lập tức đặt ra những vấn đề chính sách cơ bản đòi hỏi phải có quyết định của Chính phủ Hoa Kỳ. Nếu Diệm rời bỏ chức vụ Tổng thống trong bất kỳ hoàn cảnh nào, thì việc kế nhiệm của ông Thơ theo hiến pháp sẽ là bước tiếp theo đáng mong đợi nhất và ít nguy hiểm nhất đối với lợi ích riêng của cả Chính phủ Việt Nam và Hoa Kỳ. Hàm ý trong tuyên bố này sẽ là một quyết định (a) củng cố vị thế của Thơ bằng mọi phương tiện mà chúng ta có, ngay khi Diệm mất chức Tổng Thống, và (b) chống lại việc Nhu nắm quyền lực, dù ban đầu hoặc vào lúc nào sau đó. Rõ ràng là nếu Diệm bị lật đổ trong một tình thế hỗn loạn và bạo lực thì Chính phủ Mỹ sẽ vô cùng khó khăn trong việc góp phần đáng kể vào việc kiểm soát tình hình. Trong tình huống cuối cùng này, kết quả dễ thấy nhất có lẽ sẽ là một hình thức chính quyền quân sự nào đó hoặc “sự chuyển giao quyền lực bất thường” khác.

2. Do đó, quyết định của Chính phủ Hoa Kỳ ủng hộ việc kế vị theo Hiến pháp của Thơ sẽ dựa trên một số yếu tố:

a. Kết luận rằng cơ hội duy trì quyền lực của Nhu trong thời gian dài là rất ít.

b. Chấp nhận quan điểm rằng, bất kể cơ hội sống sót của ông Nhu như thế nào, hành vi trong quá khứ của Nhu và của vợ đã đến mức chúng ta không thể chấp nhận ông Nhu giữ chức Tổng thống, về mặt chính sách của Chính phủ Hoa Kỳ.

c. Thỏa thuận rằng Thơ đại diện cho sự thay thế duy nhất hiện có thể thấy trước cho Nhu, người sẽ có cơ hội sống sót công bằng và là người mà chúng ta có thể hướng dẫn theo những đường lối có thể chấp nhận được theo chính sách của Chính phủ Hoa Kỳ.

d. Chấp nhận quan điểm rằng việc bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ và ngay lập tức của Chính phủ Hoa Kỳ đối với Thơ, sau sự ra đi của Diệm, sẽ khiến Nhu gặp khó khăn hơn trong việc thu hút và củng cố các yếu tố quyền lực khác nhau của Việt Nam mà ông Nhu cần để thiết lập và duy trì quyền lực cho mình.

3. Chúng ta không nên ảo tưởng về tính thiêng liêng của Hiến pháp Việt Nam trong mắt nhiều người Việt Nam. Một số điều khoản của nó là hư cấu về mặt pháp lý (ví dụ, cấm bắt giữ bất hợp pháp, cấm đối xử tàn bạo, v.v.) và, trong mọi trường hợp, Hiến pháp chưa tồn tại đủ lâu để phát triển uy tín sâu xa xét về tiền lệ lịch sử đã được kiểm chứng. Tuy nhiên, theo quan điểm của Mỹ, Hiến pháp có lẽ đã cung cấp công cụ tốt nhất hiện có để buộc phải có một giải pháp kế nhiệm mà chúng ta có thể chấp nhận, và ngăn chặn tham vọng của Nhu, người mà chúng ta không thể chấp nhận, theo cách để duy trì một lập trường chính sách vững chắc của Chính phủ Hoa Kỳ trong mắt dư luận Mỹ và thế giới.

.

Phần II: Chuyển giao quyền lực bất thường

1. Rất khó để dự đoán với bất kỳ mức độ tin cậy nào về việc một cuộc chuyển giao quyền lực bất thường có thể diễn ra như thế nào, cũng như khó có thể dự đoán chính xác ai có thể liên quan. Các khả năng chung bao gồm các khả năng sau đây, theo thứ tự khả năng giảm dần:

a. Một cuộc đảo chính phi cộng sản của quân đội, có lẽ thu hút những người theo phe đối lập dân sự, mặc dù không nhất thiết phải như vậy.

b. Một cuộc đảo chính cung đình, có lẽ do Bác sĩ Trần Kim Tuyến và đồng bọn dàn dựng, nhằm chống lại toàn bộ họ Ngô (có thể có sự hợp tác của quân đội).

c. Một cuộc đảo chính “cung đình” do Nhu dàn dựng nhằm lật đổ Diệm và đưa Nhu lên nắm quyền Tổng Thống.

d. Một cuộc đảo chính cộng sản do Việt Cộng tiến hành.

2. Các trung tâm quyền lực chủ yếu của quân đội, công an như sau:

a. Đội cận vệ của Tổng thống. Sức mạnh 2.500 chiến binh. Được trang bị mạnh mẽ với 10 xe tăng M-24, 6 xe bọc thép chở quân M-113, 6 xe bọc thép chở quân M-114, các xe được gắn súng liên thanh không giật, bazooka. Một số lính đóng quân trong khuôn viên dinh thự, nhưng hầu hết ở những địa điểm khác ở Sài Gòn. Đơn vị này có lẽ sẽ vẫn hoàn toàn trung thành với Diệm. Có sự xích mích mạnh mẽ giữa Lực lượng Bảo vệ Tổng thống và Lữ đoàn Dù.

b. Bộ chỉ huy thiết giáp, do Bộ Tổng tham mưu (Joint General Staff: JGS) kiểm soát và có các phi đội trực thuộc dưới sự kiểm soát hoạt động của các tư lệnh quân đoàn (ngoại trừ Quân đoàn III, nơi JGS vẫn thực hiện quyền kiểm soát hoạt động). Có những đơn vị thiết giáp đáng kể nằm rải rác ở nhiều điểm khác nhau trong và xung quanh Sài Gòn. Các đơn vị này, dưới sức mạnh của chính mình, có thể được đưa vào hoạt động trong khoảng thời gian khác nhau lên đến bốn giờ, tùy thuộc vào khoảng cách của chúng với trung tâm thành phố. Các đơn vị khác nhau của Thiết đoàn 1 là đáng kể nhất vì họ có nhiều đường vào Sài Gòn và không dễ bị chặn. Do phần lớn do tác động chia rẽ của vấn đề Phật giáo, lòng trung thành của bộ chỉ huy thiết giáp đối với Diệm có thể đã bị suy giảm.

c. Lữ đoàn Dù. Có sáu tiểu đoàn, tất cả đều đóng ở vùng lân cận Sài Gòn. Bất cứ khi nào xe tải được cung cấp cho một trong các tiểu đoàn để hoạt động, một đơn vị thiết giáp sẽ được đặt trong tình trạng báo động. Gần đây các đơn vị thiết giáp đã được phối hợp với hai đơn vị dù trong một cuộc hành quân gần Sài Gòn. Lữ đoàn Dù đã thực hiện một cuộc đảo chính, và có dấu hiệu cho thấy Lữ đoàn này có thể sẵn sàng tiến hành một cuộc đảo chính khác. Nhiều quan chức chủ chốt đã tham gia cuộc đảo chính đầu tiên, và một số gần đây bày tỏ sự tiếc nuối vì nó đã không thành công. Lòng trung thành của Lữ Đoàn Dù đối với Diệm rất đáng nghi ngờ.

d. Lữ đoàn thủy quân lục chiến. Có bốn tiểu đoàn TQLC. Tiểu đoàn 3 đóng gần Sài Gòn, còn tiểu đoàn 4 hiện đóng quân trong thành phố để hỗ trợ trong tình hình khủng hoảng. Lòng trung thành của Lữ đoàn TQLC đã bị chia rẽ trong cuộc đảo chính năm 1960.[7] Diệm đã nỗ lực hết sức để giành được lòng trung thành của TQLC, và có lẽ ông Diệm đã thành công. Tuy nhiên, Tư lệnh Lữ đoàn vừa luân chuyển các tiểu đoàn làm nhiệm vụ khẩn cấp ở Sài Gòn, do đó loại bỏ khỏi thành phố một tiểu đoàn trưởng Công giáo mạnh mẽ và thay thế ông ta bằng một Phật tử mà lòng trung thành của sĩ quan Phật tử này, dù chưa rõ, có thể dao động, lưng chừng.

e. Biệt Động Quân. Rất khó để đánh giá lòng trung thành của các đại đội này, trong đó có khoảng 200, khó đoán. Theo báo cáo, một số đại đội được thành lập chủ yếu là người Công giáo. Một số đại đội đã được đưa vào Sài Gòn vì tình hình Phật giáo. Trong một cuộc khủng hoảng, họ sẽ được lãnh đạo bởi các sĩ quan Lực lượng Đặc biệt Việt Nam được coi là trung thành với chế độ Diệm. Tư lệnh Biệt động quân, Đại tá Tôn Thất Xứng, không có lòng trung thành lớn với chế độ ông Diệm.

f. Các đơn vị của Quân đoàn QLVNCH:

(1) Quân đoàn III. Quân của Quân đoàn III sẽ là những đơn vị đầu tiên đến Sài Gòn khi có khủng hoảng, ngoài các đơn vị đặc biệt, như những đơn vị kể trên. Chuẩn Tướng Tôn Thất Đính được cho là có liên quan đến âm mưu đảo chính, nhưng thông tin về điểm này khá ít.

(2) Quân đoàn IV. Tư lệnh Quân đoàn, Chuẩn tướng Huỳnh Văn Cao, được coi là vị tướng trung thành nhất với Diệm. Tuy nhiên, người ta nghi ngờ rằng ông có thể kiểm soát hai sư đoàn dưới quyền chỉ huy của mình trừ khi có sự thống nhất về lợi ích giữa họ và ông. Tư lệnh Sư đoàn 7, Trung tá Bùi Đình Đạm, được cho là trung thành với Bộ trưởng Phủ Tổng Thống Nguyễn Đình Thuần. Quân của Quân đoàn IV có thể bị chặn lối tiến vào Sài Gòn khi bị phá hủy nhiều cầu đường bộ hoặc bởi đơn vị 2 thiết giáp đang nắm giữ một vị trí có khả năng chốt chặn tại Mỹ Tho.

(3) Quân đoàn I và Quân đoàn II ở quá xa Sài Gòn nên không thể đóng vai trò trực tiếp trong cuộc khủng hoảng đảo chính.

g. Hải quân. Đại tá Hải quân Hồ Tấn Quyền, Tư lệnh Hải quân (ghi chú: Đại tá Hải quân, bản tiếng Anh ghi nhầm là Đại úy), đích thân chỉ huy hai đại đội thủy quân lục chiến bảo vệ Diệm trong cuộc đảo chính năm 1960, và được nhiều người cho là trung thành. Hải quân đã bảo vệ mạnh mẽ cung điện trước cuộc không kích vào ngày 27 tháng 2 năm 1962.[8]

h. Không quân. Ít nhất người ta nghi ngờ rằng lực lượng không quân chưa chắc bảo vệ Diệm. Nhiều sĩ quan không quân cấp cao đã chủ trương đảo chính.

i. Cảnh sát và An ninh:

(1) Số liệu mới nhất cho thấy 21.000 cảnh sát mặc đồng phục, trong đó ở Sài Gòn là 5.900, và 1.301 cảnh sát chiến đấu, trong đó có 534 ở Sài Gòn. Theo những gì được biết, cảnh sát chiến đấu không có vũ khí hạng nặng ngoại trừ một số xe bọc thép cũ của Mã Lai (xe kiểu Anh) và rất ít súng máy cỡ nòng 30. Cảnh sát mặc đồng phục không có vũ khí nặng hơn súng tiểu liên.

(2) Trong cuộc đảo chính năm 1960, một số lượng lớn cảnh sát Sài Gòn, trong đó có một số lãnh đạo của họ, đã vắng mặt khỏi các nhiệm vụ và do đó không giúp ích được gì cho chính phủ. Không có báo cáo nào cho thấy rằng các lãnh đạo cảnh sát có thể được tính vào số những người phe đối lập, nhưng ngược lại, có rất ít ý kiến cho rằng cảnh sát sẽ hoạt động hiệu quả hơn đối với chế độ so với lần trước, nếu một cuộc đảo chính khác diễn ra. Một yếu tố quan trọng là cảnh sát nhận thức rõ rằng họ không thể đứng vững trước các đơn vị quân đội chính quy được trang bị vũ khí hạng nặng.

3. Ngay cả khi đánh giá nêu trên về lòng trung thành của các lực lượng vũ trang và cảnh sát không chính xác một cách chắc chắn, thì có thể nói một cách tự tin rằng chế độ đã bị mất uy tín và sự ủng hộ đáng kể đối với các lực lượng này. Tình trạng bất ổn của Phật giáo trong hai tháng qua đã có tác động gây chia rẽ, và trong một cuộc khủng hoảng mới, chính phủ Diệm sẽ lãnh đạo từ một vị thế yếu hơn nhiều so với tháng 11 năm 1960.

4. Kết luận và khuyến nghị: Trong trường hợp có nỗ lực đảo chính, sẽ có giai đoạn hỗn loạn ban đầu, có lẽ đặc trưng bởi giao tranh trên đường phố Sài Gòn và những xáo trộn khác. Giai đoạn này có thể kéo dài vài giờ hoặc có thể kéo dài vài ngày. Sau giai đoạn này, sẽ thấy rõ ràng là Diệm sẽ dập tắt được cuộc đảo chính và sẽ tiếp tục tại vị, hoặc ông Diệm sẽ thất bại trong mục tiêu này. Các hành động sau đây sẽ được yêu cầu từ Hoa Kỳ:

a. Giai đoạn đầu hỗn loạn. Tất cả tập trung vào thu thập càng nhiều thông tin càng tốt - xác định  về những người lãnh đạo cuộc đảo chính, về kế hoạch của họ, về mức độ hỗ trợ vũ trang của họ, v.v. Trong giai đoạn này, có thể Chính phủ Hoa Kỳ không nên đưa ra bất kỳ quan điểm dứt khoát nào. Nếu Diệm thành công trong việc dập tắt cuộc đảo chính, sau này ông Diệm sẽ phẫn nộ vì Chính phủ Hoa Kỳ không hành động, nhưng điều này không thể tránh khỏi.

b. Diệm chiến thắng. Nếu Diệm thắng (dập tắt được đảo chánh), hoặc nếu có những dấu hiệu cho thấy ông Diệm sẽ làm được như vậy đủ thuyết phục, Chính phủ Hoa Kỳ sẽ không có lựa chọn nào khác ngoài việc đưa ra một tuyên bố tái khẳng định sự ủng hộ ông Diệm.

c. Cuộc đảo chính thành công. Quan điểm của Chính phủ Hoa Kỳ là phải can thiệp với những người lãnh đạo cuộc đảo chính trong chừng mực có thể thực hiện được để thúc giục họ thiết lập một chế độ ổn định, có dân chúng ủng hộ rộng rãi, chống cộng và chống trung lập. Họ nên được khuyến khích thể hiện một bộ mặt tốt nhất có thể đối với chính phủ mới, xét về mặt hợp pháp và hợp hiến, đưa ông Thơ vào chức vụ kế nhiệm ông Diệm như được quy định trong hiến pháp. Nếu những kẻ cầm đầu cuộc đảo chính là một dạng chính quyền quân sự, chúng ta vẫn nên thúc giục họ sử dụng Thơ, dù chỉ với tư cách là người bình phong. Cần phải chỉ ra rằng trong nỗ lực gây ảnh hưởng đến dư luận Mỹ và thế giới theo hướng ủng hộ chế độ mới, nhiệm vụ sẽ được thực hiện dễ dàng hơn nếu chế độ mới tự thiết lập một cách có trật tự.

d. Nếu Thơ không khả dụng. Khả năng còn lại là cuộc đảo chính sẽ thành công, nhưng Thơ hoặc bị cuốn trôi trong quá trình chuyển đổi đó, hoặc không được nhóm cầm quyền chấp nhận, ngay cả với tư cách là khuôn mặt bình phong. Trong tình huống này, và lưu ý đến sự cần thiết phải thể hiện sự tôn trọng đối với chính phủ mới, cách tốt nhất, nếu không phải là đường lối duy nhất của Chính phủ Hoa Kỳ, là thừa nhận hiện trạng và thực hiện tất cả các bước có thể để tác động đến chính quyền để cài đặt một chính phủ được dân VN ủng hộ rộng rãi và cũng sẽ sử dụng những thường dân có năng lực.

5. Sự thay đổi chính phủ ở Việt Nam có thể xảy ra bất cứ lúc nào, với rất ít hoặc không có cảnh báo và diễn ra một cách có trật tự hoặc mất trật tự. Đề nghị các vấn đề chính sách được trình bày ở đây nên được giải quyết càng nhanh càng tốt, để chúng ta có thể di chuyển nhanh chóng ở Sài Gòn nếu cần thiết.

.

.

Đính kèm 4 [9]

CHỦ ĐỀ

Những người có thể đóng vai trò thống trị trong cuộc khủng hoảng kế vị.

1. Giải quyết khủng hoảng kế nhiệm là xem nhân vật nào có thể sẽ đóng vai trò quan trọng. Những người tham gia vào quá trình chuyển giao quyền lực ổn định có thể khác với những người xuất hiện nổi bật trong một tình huống bất thường, ví dụ như một vụ ám sát hoặc một âm mưu đảo chính. Tuy nhiên, sẽ có một số điểm trùng lặp về các tính cách được liệt kê do thực tế là một số đơn vị quân đội chủ chốt nhất định sẽ cung cấp mẫu số chung trong việc phân tích bất kỳ cuộc khủng hoảng kế nhiệm nào. Mức độ trung thành với chế độ và những hành động có thể xảy ra của các sĩ quan chỉ huy, các sĩ quan thống trị và những người trong các đơn vị chủ chốt này phải được những người tham gia trong bất kỳ cuộc khủng hoảng kế nhiệm nào xem xét, vì họ là trọng tài cuối cùng cho sự thành công hay thất bại trong việc thành lập chính phủ kế nhiệm.

2. Tính cách nổi bật của các đơn vị chủ chốt:

a. Trung tá Nguyễn Ngọc Khôi, CO (Commanding Officer: Tư lệnh) quân phòng thủ Phủ Tổng thống. Tất cả các báo cáo đều chỉ ra rằng Khôi rất trung thành với Tổng thống Diệm, Ngô Đình Nhu và Ngô Đình Cẩn. Sau âm mưu đảo chính ngày 11 tháng 11 năm 1960, Khôi đảm nhận chức chỉ huy đội cận vệ đang mất tinh thần và tỏ ra có khả năng cao trong việc cải thiện tinh thần và hiệu quả của đơn vị bằng cách huấn luyện chuyên sâu, bao gồm cả hoạt động tuần tra chống lại Việt Cộng gần Sài Gòn. Tinh thần cao kết hợp với vũ khí hạng nặng khiến lực lượng bảo vệ trở thành trung tâm quyền lực quan trọng.

b. Đại tá Nguyễn Văn Thiện, Tư lệnh Thiết Giáp. Là một Phật tử sùng đạo từ miền Trung Việt Nam, Thiện đã bày tỏ sự bất bình với chế độ dường như vì cuộc khủng hoảng Phật giáo hiện nay. Binh chủng Thiết giáp không có quyền kiểm soát hoạt động đối với các đơn vị thiết giáp và là kho chứa các sĩ quan không được chế độ tin tưởng. Tham mưu trưởng Thiếu tá Nguyễn Đình Bảng, Tham mưu trưởng Đại úy Nguyễn Quang Nguyên và Thiếu tá Dương Hiếu Nghĩa, người Đại Việt, nằm trong nhóm này. Họ được liệt kê ở đây vì họ có ảnh hưởng trong giới sĩ quan và quân nhân của các đội thiết giáp. Điều này đặc biệt đúng với Thiên.

c. Thiếu tá Huỳnh Ngọc Điệp, Thiếu tá, Thiết giáp số 1, ngoại ô Sài Gòn. Là người nhiệt tình bảo vệ chế độ trong cuộc khủng hoảng Phật giáo, Diệp chắc chắn là người trung thành. Các chỉ huy đại đội ủng hộ chế độ mạnh mẽ Đại úy Bùi Nguon Ngãi và Đại úy Trần Văn Thon hỗ trợ Diệp duy trì lòng trung thành của đơn vị với Chính phủ Việt Nam (GVN).

d. Thiếu tá Nguyễn Văn Bá, Chỉ huy Thiết Đoàn 2, cách Sài Gòn hai giờ đồng hồ. Lòng trung thành của ông với chế độ là không rõ. Ông được Đại tá Thiện đánh giá cao và chỉ huy một đơn vị có thành phần chủ yếu là Phật tử. Có lẽ Bá sẽ đáp lại mệnh lệnh của Thiên trong lúc nguy cấp.

đ. Đại Tá Cao Văn Viên, Tư lệnh Lữ Đoàn Dù. Viên tự mô tả mình là sĩ quan trung thành duy nhất của Chính phủ Việt Nam trong Lực lượng Dù. Viên không được lòng lính nhưng lại được kính trọng vì khả năng lãnh đạo của mình. Trong một cuộc khủng hoảng, có lẽ Viên sẽ không thể tập hợp lực lượng Dù phía sau để chống lại một cuộc đảo chính có khả năng thành công tốt.

f. Thiếu Tá Hồ Tiêu, Tư Lệnh Chiến Đoàn 2 Dù. Tiêu tham gia cuộc đảo chính thất bại ngày 11 tháng 11 năm 1960 và thường xuyên bày tỏ sự hối tiếc vì nó đã thất bại. Anh ta, giống như hầu hết các sĩ quan Dù, được coi là có nhiều khả năng tham gia lực lượng đảo chính và có thể có khả năng điều khiển Lực lượng Dù như một đơn vị.

g. Trung Tá Lê Nguyên Khang, Tư lệnh Lữ Đoàn Thủy Quân Lục Chiến, Sài Gòn, là một Phật tử danh nghĩa người Bắc Việt. Về mặt cá nhân, ông đã bày tỏ một số bất mãn với chế độ, nhưng được cho là rất trung thành với Chính phủ Việt Nam. Ông là một sĩ quan xuất sắc trong vai trò chỉ huy, huấn luyện và trong công tác tham mưu. Ông đã giành được sự ủng hộ trung thành của hầu hết cấp dưới vì sự quan tâm đến phúc lợi của họ. Khang có thể có thể điều khiển Lữ đoàn như một đơn vị đứng đằng sau chế độ trong một cuộc khủng hoảng.

h. Đại Úy Nguyễn Văn Tính, Tiểu Đoàn 4, Lữ Đoàn Thủy Quân Lục Chiến. Nằm ở Sài Gòn. Tính được các cố vấn đánh giá là một sĩ quan kiệt xuất. Ông rất thân với Khang nhưng không biết gì về lòng trung thành của ông với chế độ.

i. Đại Úy Mã Việt Bằng, Tiểu Đoàn 3, Lữ Đoàn Thủy Quân Lục Chiến, Sài Gòn. Bằng là một người bị xem là ngang bướng trong Lữ đoàn và được coi là Tiểu đoàn trưởng ít có khả năng trung thành với Khang và chế độ.

j. Đại Tá Lê Quang Tung, Tư Lệnh Lực Lượng Đặc Biệt, Sài Gòn. Tùng là cán bộ chủ chốt trong Đảng Cần Lao miền Trung. Cả Tung và nhóm của Tung đều được coi là có lòng trung thành không thể nghi ngờ với chế độ, và các báo cáo liên quan đến nhiều âm mưu đảo chính khác nhau đều đề cập đến sự cần thiết phải loại bỏ Tung.

k. Đại tá Huỳnh Hữu Hiền, Tư lệnh Không Quân, Sài Gòn. Trên danh nghĩa là một Phật tử, Hiền ủng hộ chế độ nhưng không mạnh mẽ. Ông là chỉ huy của một Lực lượng Không quân mà các sĩ quan cấp cao đã bày tỏ sự chỉ trích gay gắt đối với chế độ. Hiền thân cận với Chuẩn Tướng Nguyễn Khánh, Tư lệnh Quân Đoàn II, và có thể sẽ ủng hộ Khánh nếu Khánh tổ chức đảo chính.

l. Trung tá Nguyễn Cao Kỳ, Tư lệnh Phi đoàn Vận tải Số 1, Không quân, là mẫu người phiêu lưu và được nhiều phi công thần tượng. Ông có nhiều học trò trong giới sĩ quan Không quân và được biết đến là người thân thiết với Trần Kim Tuyến.

m. Đại tá Hải quân Hồ Tấn Quyền, Tư lệnh Hải quân, dẫn hai đại đội Thủy quân lục chiến đến hỗ trợ Tổng thống Diệm trong cuộc đảo chính thất bại ngày 11 tháng 11 năm 1960. Ông được coi là trung thành với chế độ và là một nhà quản lý có năng lực nhưng lại có ít kinh nghiệm nền tảng cho vị trí hiện tại.

n. Chuẩn Tướng Tôn Thất Đính, Tư Lệnh, Quân Đoàn III, giáp Sài Gòn ở phía Bắc. Nếu có đơn vị nào có thể được coi là đơn vị chủ chốt thì chính là đơn vị đó. Đính là thành viên của Cần Lao và trên danh nghĩa là một người Công giáo. Ông ta được cho là đang âm mưu đảo chính, nhưng không có gì chắc chắn. Đính là người cơ hội, lúc khó khăn chắc chắn sẽ chọn bên thắng cuộc.

o. Đại Tá Nguyễn Văn Thiệu (ND: bản tiếng Anh ghi nhầm Nguyen Van Thien), Tư lệnh Sư Đoàn 5, Quân Đoàn III, là người Công giáo miền Trung. Là người ủng hộ Ngô Đình Nhu, có lẽ ông ta trung thành với chế độ. Không có thông tin nào về khả năng của Thiệu trong việc Thiệu chỉ huy sư đoàn trung thành này, có tỷ lệ người Nùng cao.

p. Chuẩn Tướng Huỳnh Văn Cao, Tư Lệnh Quân Đoàn IV, giáp ranh Sài Gòn ở phía Nam, có lẽ là trung thành với chế độ. Ông là người Công giáo và là thành viên của đảng Cần Lao. Rất thông minh với thành tích xuất sắc khi còn là Tư lệnh sư đoàn, có một số nghi ngờ liệu Cao có thể điều khiển Quân đoàn thành một đơn vị hỗ trợ chế độ trong cơn khủng hoảng hay không.

q. Trung tá Bùi Đình Đạm, Tư lệnh Sư đoàn 7, ngay Nam Sài Gòn, là người Công giáo gốc Bắc. Đạm thân thiết với Thiếu tướng Trần Văn Minh, Tham mưu trưởng Bộ Quốc phòng, Tổng Thanh tra QLVNCH, và thân với Bộ Trưởng Phủ Tổng Thống Nguyễn Đình Thuần. Đạm nhiều phần sẽ hỗ trợ Thuần trong cuộc khủng hoảng. Theo tướng Minh, Đạm sẽ ủng hộ môt phong trào dân tộc chủ nghĩa và chống cộng nhằm lật đổ chế độ Diệm.

r. Chuẩn Tướng Mai Hữu Xuân, Trung Tâm Trưởng Trung tâm Huấn luyện Quang Trung, là nhân vật chủ chốt vì Quang Trung có số lượng vũ khí lớn và lại gần Sài Gòn. Xuân là một Phật tử đến từ miền Nam Việt Nam, và được cho là một nhà bất đồng chính kiến, nhưng chưa rõ mức độ. Ông thân thiện với Chuẩn tướng Phạm Xuân Chiểu và Thiếu tướng Trần Văn Đôn. Xuân là một quản trị viên xuất sắc và một nhân viên an ninh giàu kinh nghiệm.

s. Đại tá Phan Đình Thu (biệt danh Lam Sơn), Hiệu trưởng Trường Sĩ quan Trừ bị Thủ Đức, là Phật tử miền Trung, thân thiết với Ngô Đình Cẩn. Chế độ đã nỗ lực đảm bảo lòng trung thành của Thu. Ông được thăng cấp đại tá thực thụ; ông được tặng thưởng Huân chương Quốc gia hạng Ba, trước đây chỉ được trao cho ba sĩ quan khác. Lòng trung thành của Thu khó đánh giá, nhưng chắc chắn Thu có đủ can đảm để thực hiện một cuộc đảo chính nếu có ý định như vậy. Thủ Đức, gần Sài Gòn, có nhiều sinh viên bất mãn vì phải nhập ngũ và vì nhiều lý do khác.

3. Những cá nhân có thể tham gia vào quá trình chuyển giao quyền lực ổn định và có thể được Phó Tổng Thống Nguyễn Ngọc Thơ bổ nhiệm vào các chức vụ chủ chốt được ghi là:

a. Thiếu tướng Dương Văn Minh làm Tổng Tham mưu trưởng. “Minh lớn” thân thiết với Thơ và là người miền Nam. Minh có lẽ có nhiều uy tín hơn với các sĩ quan Quân đội khác hơn bất kỳ sĩ quan nào khác, và có thể lôi kéo Quân đội theo sau Thơ.

b. Chuẩn Tướng Lê Văn Kim làm Tham Mưu Trưởng JGS (Tham mưu trưởng liên quân: Joint General Staff). Kim có lẽ là sĩ quan tham mưu giỏi nhất trong Quân đội và là sĩ quan có trình độ cao nhất. Ông thân cận với tướng Dương Văn Minh.

c. Thiếu tướng Trần Văn Minh, có thể thay thế Tướng Kim làm tham mưu các cấp COS, JGS.  Trần Văn Minh có năng lực nhưng không bằng Kim.  Trần Văn Minh là người miền Nam và thân thiết với Dương Văn Minh.

d. Nguyễn Đình Thuần làm Bộ trưởng Phủ Tổng Thống. Thơ có thể không chấp thuận việc bổ nhiệm này vì Thuần đã công khai gắn bó với chế độ Diệm. Tuy nhiên, cho đến nay, Thuần là công chức có năng lực nhất còn tồn tại và làm việc tốt với phái đoàn Hoa Kỳ.

đ. Bác sĩ Phan Huy Quát (không phải Phạm), nguyên lãnh đạo Đại Việt, người sáng lập Mặt trận đoàn kết dân tộc, thay thế Thuần. Ông là cựu Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và Bộ trưởng Bộ Giáo dục, đồng thời đã giúp soạn thảo bộ luật tư pháp quân sự và chương trình giảng dạy hiện đang được sử dụng trong các trường công lập. Ông là một người theo chủ nghĩa đối lập ôn hòa.

f. Trần Trung Dung làm Quốc vụ khanh/Trợ lý Bộ trưởng Bộ Quốc phòng. Trước đây từng giữ chức vụ này, cũng như các chức vụ công khai khác và là một quản trị viên giỏi. Ông đã gây ấn tượng với các quan chức Mỹ trong quá khứ bằng khả năng của mình.

g. Các Bộ Nội vụ, Công dân vụ và Thông tin là các bộ chủ chốt. (Tổng cục Thông tin cần được nâng cao địa vị.) Danh sách những người có đủ tiêu chuẩn sau đây cần được trình lên Thơ để xem xét nghiêm túc việc bổ nhiệm vào các vị trí này hoặc các vị trí khác trong Nội các:

(1) Trần Văn Lâm, Đại sứ New Zealand và Australia. Là người miền Nam, nguyên Chủ tịch Quốc hội, đại biểu các tỉnh phía Nam.

(2) Trần Quốc Bửu, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam. Ông đã từng từ chối chức vụ Phó Tổng thống, tận tâm vì sự nghiệp lao động, trung thực và thông minh.

(3) Trần Kim Phương, Đại biện lâm thời Malaya và Tổng lãnh sự Singapore. Một trong những người đàn ông trẻ tuổi có đủ tiêu chuẩn để đạt được cấp bậc cao. Ông đã gây ấn tượng với các quan chức Mỹ bằng cái nhìn chín chắn và khả năng nắm bắt các vấn đề, đặc biệt là những vấn đề liên quan đến đối ngoại và kinh tế.

(4) Trần Lê Quang, Bộ trưởng Bộ Nông Nghiệp: Ông đã xử lý tốt công việc khó khăn vì nhìn chung ông là người quản lý giỏi và hiểu rõ vấn đề của nông dân.

(5) Phan Khắc Sửu (không phải Phạm), một người theo chủ nghĩa đối lập hiện đang bị kết án vì tham gia vào cuộc đảo chính thất bại ngày 11 tháng 11 năm 1960. Sửu được đưa vào đây vì anh ta được đánh giá cao ở công chúng và nổi tiếng về lòng dũng cảm cá nhân và đạo đức. Sửu có thể là phương tiện để công chúng nhìn thấy sự chân thành của chính phủ Thơ.

(6) Đinh Trinh Chính, Luật gia, được nhiều người theo phe đối lập đánh giá cao. Ông có bộ óc thông minh, đặc biệt trong lĩnh vực chính trị. Ông được một số người Việt coi là người của [Trần Kim] Tuyến, nhưng điều này không đúng. Là người có tham vọng về mặt chính trị, ông sẽ làm việc tốt với những người Mỹ, những người có quan điểm chung về cuộc chiến chống cộng sản mà ông phần lớn chia sẻ.

(7) Lưu Văn Tính, Vụ trưởng Vụ Ngân sách và Viện trợ nước ngoài, đồng thời là quyền Chánh Văn phòng Ngoại hối. Nhìn chung, ông được các nhà kinh tế học Hoa Kỳ công nhận là người khá am hiểu về lĩnh vực của mình. Có lẽ anh ta chỉ nên được bổ nhiệm làm nhà kinh tế học hoặc vào một vị trí có chức năng tương tự như những gì anh ta đang nắm giữ.

(8) Chuẩn Tướng Lê Văn Kim, được đề cử làm tham mưu các cấp COS, JGS, nhưng Kim cũng có thể đảm nhận chức vụ Bộ trưởng Nội vụ hoặc Bộ trưởng Quốc phòng.

4. Khả năng Ngô Đình Nhu chiếm quyền lực. Hầu như không thể phân loại được ai sẽ ủng hộ Nhu trong dự án này và ai sẽ chống lại Nhu. Nhu có khả năng chia rẽ phe đối lập, sự nhạy bén chính trị đáng kể, sự ủng hộ của em trai Nhu là Ngô Đình Cẩn (một trường hợp bảo vệ lập trường riêng của Cẩn) và một số người phụ thuộc vào Nhu để có được vị trí riêng của họ hoặc những người thực sự cảm thấy Nhu cần thiết cho sự ổn định của đất nước. CIA cảm thấy có thể dự đoán sự hỗ trợ Nhu từ: Ngô Đình Cẩn, Trung tá Nguyễn Ngọc Khôi, Trung tá Lê Quang Tung, Tướng Huỳnh Văn Cao, Trung tá Lê Nguyên Khang, Đại tá .Nguyễn Văn Thiệu, Thiếu tá Huỳnh Ngọc Điệp và bà Ngô Đình Nhu. Tướng Đính có thể sẽ ủng hộ Nhu nếu ông cho rằng Nhu có cơ hội thành công.

5. Những cá nhân liên quan đến đảo chính. Tất cả các sĩ quan được liệt kê trong đoạn 2 sẽ nhận thấy mức độ quan trọng khác nhau trong bất kỳ cuộc đảo chính nào. Phản ứng của họ sẽ phụ thuộc vào ai là người lãnh đạo cuộc đảo chính và cơ hội thành công của họ. Một số người, như Nguyễn Ngọc Khôi sẽ đấu tranh cho chế độ, những người khác, ví dụ như Thiếu tá Hồ Tiêu có lẽ sẽ chống lại chế độ; hầu hết, nếu không thực sự là một phần của cuộc đảo chính, sẽ chờ xem cuộc đảo chính diễn ra như thế nào trước khi cam kết. CIA không đánh giá nhiều sĩ quan cấp cao có đủ can đảm để bắt đầu cuộc đảo chính thực sự. Chuẩn Tướng Đỗ Cao Trí, Tư lệnh Sư Đoàn 1, Quân Đoàn I, và là sĩ quan chỉ huy trong Quân Đoàn đó, Đại Tá Lam Sơn, Chuẩn Tướng. Tướng Nguyễn Khánh, Tư Lệnh Quân Đoàn II, có lòng dũng cảm đạo đức này. Những khả năng khác, ở mức độ thấp hơn, là Tướng Dương Văn Minh và Thiếu tướng Trần Văn Đôn, Tư lệnh Lực lượng Lục quân. CIA vẫn chưa có đủ thông tin chính xác để đánh giá khả năng xảy ra một cuộc nổi dậy bởi một nhóm chỉ gồm các đại úy, thiếu tá hoặc trung tá.

6. CIA nhận thức rõ rằng hầu hết những người theo đường lối dân sự đối lập cũ đều muốn lật đổ chế độ. Nhiều người đã tham gia vào âm mưu đảo chính ở một mức độ nào đó, nhưng cho đến nay điều này chỉ dừng lại ở việc đàm phán mà không có sự hỗ trợ quân sự đầy đủ. Những ví dụ điển hình của kiểu người đối lập này là những người “caravellistes”. Một ngoại lệ có thể là Trần Kim Tuyến, người được cho là đang tham gia vào âm mưu đảo chính nghiêm trọng, như đã được đưa tin.

7. Trong trường hợp đảo chính thành công, CIA tin rằng cần phải nỗ lực rất nhiều để thuyết phục các nhà lãnh đạo (những người có thể là một dạng chính quyền quân sự nào đó) tôn trọng các thủ tục trong Hiến pháp càng nhiều càng tốt. Hoa Kỳ có thể phải đối mặt với một sự việc đã rồi trong đó các nhà lãnh đạo dân sự đã được bổ nhiệm, nhưng những khuyến nghị nêu trong đoạn 3 cung cấp cơ sở tốt cho các cuộc đàm phán. CIA vẫn chưa tìm ra một nhân cách dân sự nổi bật nào được mọi phe phái chấp nhận.

8. Việc ám sát có thể là một phần không thể thiếu của các cuộc đảo chính dự kiến hoặc có thể được thực hiện với hy vọng rằng bằng cách nào đó sẽ có điều gì đó tốt đẹp hơn xuất hiện từ tình hình hỗn loạn dẫn đến. Đây rõ ràng là kế hoạch của những kẻ chủ mưu dội bom vào dinh hồi tháng 2 năm 1962. Trần Kim Tuyến bị cho là đang âm mưu đảo chính trong cung đình với kế hoạch ám sát gia đình nhà Ngô. Đoạn văn thứ 3 vẫn thích nghi trong trường hợp như vậy nhưng với sự khác biệt này, Hoa Kỳ nên thông báo cho các nhà lãnh đạo quân sự thích hợp rằng nhóm của Tuyến không được chấp nhận và yêu cầu họ bổ nhiệm Nguyễn Ngọc Thơ làm Tổng thống. Nếu điều này không được thực hiện, rất có thể sẽ có những cuộc đảo chính nối tiếp trong tình trạng ngày càng vô chính phủ.

.

GHI CHÚ:

[1] Nguồn: Bộ Ngoại giao, Nhóm công tác Việt Nam Hồ sơ: Lô 67 D 54, POL 26, Tin đồn đảo chính. Bí mật. Bản sao của biên bản ghi nhớ và các tài liệu đính kèm đã được gửi cho Krulak và Forrestal.

[2] Không có hồ sơ nào về những cuộc thảo luận này được tìm thấy.

[3] Bí mật.

[4] Bí mật.

[5] Không tìm thấy.

[6] Bí mật.

[7] Để biết tài liệu về cuộc đảo chính bất thành tháng 11 năm 1960, xem Quan hệ đối ngoại, 1958–1960, tập. Tôi, trang 631 ff.

[8] Để biết tài liệu về cuộc không kích vào Phủ Chủ tịch ở Sài Gòn, xem Quan hệ đối ngoại, 1961–1963, tập. II, Tài liệu 87 ff.

[9] Bí mật.

.

... o ....

.