KINH PHẠM VÕNG BỒ TÁT GIỚI BỔN GIẢNG KÝ
Hán văn: Pháp sư Thích Diễn Bồi
Việt dịch: Hòa Thượng Thích Trí Minh
Chương
III: CHÁNH THUYẾT GIỚI TƯỚNG
(chánh thức thuyết giảng giới tướng)
B. BIỆT
THUYẾT GIỚI TƯỚNG
(thuyết giảng riêng biệt giới tướng)
B.2.2. BIỆT
THUYẾT KHINH GIỚI
(riêng giảng các giới khinh)
B.2.2.45. BẤT GIÁO HÓA CHÚNG SANH GIỚI
(giới không giáo
hóa chúng sanh)
Kinh văn
1. Phiên âm:
Từ câu “nhược Phật tử thường khởi Đại Bi tâm...” cho đến câu “...phạm khinh cấu tội”.
2. Dịch nghĩa:
Nếu là Phật
tử nên có lòng đại bi, khi vào trong tất cả nhà cửa, thành ấp:
- Nếu gặp loài
súc sanh, phải xướng lên rằng: Các ngươi đều nên thọ Tam Quy và Thập
Giới.
- Nếu gặp trâu
bò, chó, ngựa, dê, heo v.v... nên tâm nghĩ, miệng nói: Các ngươi là súc sanh
nên phát Bồ Đề tâm.
- Khi Phật tử
đến núi rừng, đồng nội, tất cả các nơi, đều nên làm cho cả thảy chúng sanh phát
Bồ Đề tâm.
Nếu Phật tử
không phát tâm giáo hóa chúng sanh thời phạm khinh cấu tội.
Lời giảng
Nếu nói về
hạnh “thượng cầu Phật đạo” thì phải luôn có tâm tôn trọng Tam Bảo, còn nói về
hạnh “hạ hóa chúng sanh” thì quyết không được không tích cực hóa độ chúng
sanh.
Bồ Đề sở dĩ mệnh
danh là Bồ Tát do chính phát đại Bồ Đề tâm. Vì Đại Bồ Đề tâm là động lực độ
sanh và thành Phật. Nếu không phát Bồ Đề tâm thì không thể phổ độ tất cả chúng
sanh và không thể viên thành vô thượng Phật quả.
Bồ Tát nếu không
hóa độ chúng sanh tức là trái ngược với Bồ Đề tâm đã phát. Chẳng những chính
mình phát tâm Bồ Tát hóa độ chúng sanh, lại còn phải giáo hóa tất cả chúng sanh
đều phát tâm Bồ Đề. Nên kinh Pháp Hoa nói:
Nhược dĩ Tiểu
Thừa hóa,
Ngã tắc đọa xan
tham,
Thử sự vi bất
khả.
Dịch:
Nếu đem Tiểu
Thừa độ,
Ta có lỗi xan
lẫn pháp,
Việc này không
thể được.
Đức Phật ra đời
hóa độ chúng sanh đều không dùng pháp Tiểu Thừa để giáo hóa dẫn dắt. Vì thế,
người Phật tử phải thực hành theo tinh thần cao siêu của Đức Phật. Tức là phải
dùng pháp Đại Thừa hóa độ chúng sanh, tuyệt đối không được đem pháp Tiểu Thừa
mà giáo hóa. Có thực hành được hạnh “thượng cầu, hạ hóa” mới được gọi là Bồ
Tát. Nếu đi ngược lại với tinh thần trên, thì Danh và Thật trái nhau. Danh và
Thật đã trái, thì còn tư cách gì gọi là đại sĩ?
Việc “thuyết
pháp giáo hóa chúng sanh” thực hết sức quan trọng. Vì chúng sanh dù có sẵn Phật
tánh, nhưng nếu không đem ngôn âm thánh giáo mà hóa độ, thì chúng sanh không
thể thành Phật. Vì thế, Bồ Tát cần phải thuyết pháp giáo hóa chúng sanh.
Đức Phật đối với
đại chúng dạy rằng: “Nếu Phật tử đã thọ Bồ Tát giới, phải thường sanh khởi tâm
Đại Bi”. Vì nếu không khởi tâm Đại Bi, thì không nương vào đâu để hóa độ chúng
sanh. Làm một vị Bồ Tát, nhất quyết phải lấy tâm hóa độ chúng sanh làm bản
hoài. Vì chúng sanh bị bao nhiêu thống khổ buộc ràng, nên mới cần phải nhờ Bồ
Tát hóa độ. Vì ý niệm bạt trừ thống khổ cho chúng sanh rất thiết tha, nên Bồ
Tát phải sanh khởi tâm Đại Bi và phải khởi tâm liên tục, không được gián đoạn,
dù chỉ trong giây lát, nên trong kinh văn Phật dạy là “thường”. Bồ Tát cần phải
ban vui cho tất cả chúng sanh.
Tại sao ở đây
chỉ nói thường khởi Đại Bi mà không nói là Đại Từ?
Nên biết ban vui
không bằng cứu khổ, vì cứu khổ là việc rất khẩn thiết. Hơn nữa, khi khổ quả đã
bị bạt trừ rồi, thì tâm tự nhiên được an vui, nên không nói “thường khởi đại
từ”.
Bồ Tát vì muốn
bạt khổ cho chúng sanh mà du hành giáo hóa trong nhân gian. Khi vào trong tất
cả nhà cửa, thành ấp, thấy tất cả chúng sanh phải xướng lên rằng: “Các người
đều nên thọ Tam Quy và Thập Giới”. Kinh văn trên đây nói “chúng sanh” là bao
hàm tất cả chúng sanh trong lục đạo. Vì Bồ Tát chưa chứng được thiên nhãn
thông, nên đối với chúng sanh trong hai ác đạo: ngạ quỷ và địa ngục cũng như
chư thiên, a tu la, mắt thường không dễ gì thấy được, mà chỉ thấy được chúng
sanh ở nhân đạo và hàng súc sanh mà thôi.
Hiện tại ở đây,
trước tiên muốn độ cho chúng sanh nhân đạo phát Bồ Đề tâm và vì những người có
giai cấp tôn, ty, quý tiện khác nhau, cho nên dùng chữ “tất cả” để chỉ.
“Nên xướng lên
rằng” là lời kêu gọi sự thức tỉnh. Vì trong bát phước điền của chúng sanh xưa
nay đã sẵn có giới Phật tánh, nhưng vì quý vị từ vô thỉ đến ngày nay đi ngược
lại giác tánh mà hiệp với trần lao, bị lục trần che đậy cho nên không được bẩm
thọ đại giới này mà bước lên quả vị tối cao vô thượng Bồ Đề. Nay tôi vì quý vị
lược thức tỉnh tất cả một phen. Quý vị phải tự giác ngộ lấy giới Phật tánh này,
xưa nay đã sẵn có nơi mình. Chỉ cần quý vị thuận theo giác tánh, tức đã đắc
giới, không phải là việc khó khăn... Miệng xướng khuyên bảo thọ Tam Quy, Thập
Giới, dù không quyết định mọi người đều được bẩm thọ. Vì Tam Quy, Thập Giới mọi
người đều tự sẵn có, không phải do tìm cầu bên ngoài mà được, và chỉ có quy
giới này là pháp chân thật, ngoài ra có thể nói toàn là hư vọng mà thôi.
Kinh Anh Lạc
dạy: “Vị Pháp Sư trước tiên phải vì người phát tâm thọ giới giảng nói khiến cho
họ sanh tâm ưa thích, rồi sau đó mới truyền trao quy giới”.
Thế nên, điều
tối yếu là vị giới sư phải vì người phát tâm thọ giới, giảng rõ ý nghĩa của Tam
Quy: quy y Phật, quy y Pháp, quy y Tăng. Tam Bảo là phước điền chân thật quý báu
của thế gian, nên chúng sanh nào có tâm thành kính quy y thì được Tam Bảo cứu
hộ và được tăng trưởng phước đức.
Nên trong kinh
Chiết Phục La Hán nói: “Vị thiên tử cõi trời Đao Lợi lúc sắp mạng chung, dùng
thiên nhãn quán sát thấy mình sau khi xả báo thân bị đọa làm heo. Thiên tử đau
khổ vô cùng, bèn suy nghĩ: ‘Trên cõi trời, dưới thế gian, không ai có thể cứu
khổ chúng sanh ngoại trừ Đức Phật’. Nghĩ như vậy, liền đến quỳ dưới chân Phật
cầu cứu hộ. Đức Phật dạy rằng: “Con hãy thành tâm quy mạng Tam Bảo Phật,
Pháp,Tăng. Thiên tử vâng lời Phật, trong bảy ngày đêm tinh cần quy y Tam Bảo,
nhờ phước đức ấy được thoát khỏi thai heo, sanh làm con nhà trưởng
giả...”